Menu



Đài Tưởng Niệm

Thuyền Nhân

Việt Nam

Tiếp Theo...

* CẦU NGUYỆN VÀ TƯỞNG NIỆM NGÀY THUYỀN NHÂN VIỆT NAM NĂM 2016 TẠI NAM CALI


* 40 NĂM QUỐC HẬN LỄ TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN, BỘ NHÂN ĐÃ BỎ MÌNH TRÊN ĐƯỜNG TÌM TỰ DO


* 30 THÁNG TƯ, TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN (Vi Anh)


* BI SỬ THUYỀN NHÂN (Nguyễn Quốc Cường)


* BIỂN ĐÔNG LỤC BÌNH TRÔI


* CÁI GIÁ CỦA TỰ DO


* CÁNH BÈO BIỂN CẢ (Văn Qui)


* CÂU CHUYỆN CẢM ĐỘNG VỀ CON TÀU MANG SỐ MT065


* CẦU SIÊU BẠT ĐỘ TẠI ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM WESTMINSTER


* CHUYỆN KỂ HÀNH TRÌNH BIỂN ĐÔNG (Nhiều Tác Giả)


* CHỨNG TÍCH ĐỂ ĐỜI: ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN (Vi Anh)


* CHUYẾN VƯỢT BIÊN ĐẪM MÁU (Mai Phúc)


* CHUYẾN VƯỢT BIỂN HÃI HÙNG


* CON ĐƯỜNG TÌM TỰ DO (Trần Văn Khanh)


* CÒN NHỚ HAY QUÊN (Nguyễn Tam Giang)


* DẠ TIỆC VĂN NGHỆ "LỜI NGUYỆN GIỮA BIỂN ĐÔNG" THÀNH CÔNG NGOÀI DỰ KIẾN CỦA BAN TỔ CHỨC


* ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN (Việt Hải)


* ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN TẠI QUẬN CAM (Vi Anh)


* ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM: BIỂU TƯỢNG THIÊNG LIÊNG CỦA NIỀM KHÁT VỌNG TỰ DO VÀ NHÂN QUYỀN


* ĐÊM DÀI VÔ TẬN (Lê Thị Bạch Loan)


* ĐI VỀ ĐÂU (Hoàng Thị Kim Chi)


* GALANG: BIA TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM BỊ PHÁ BỎ


* GALANG MỘT THỜI - MỘT ĐỜI (Nguyễn Mạnh Trinh)


* GIÁNG NGỌC PHỎNG VẤN NHÀ THƠ THÁI TÚ HẠP VÀ NỮ SĨ ÁI CẦM VỀ LỄ KHÁNH THÀNH ĐTNTNVN


* GIỌT NƯỚC MẮT CHO NGƯỜI TÌM TỰ DO (Lê Đinh Hùng)


* HẢI ĐẢO BUỒN LÂU BI ĐÁT


*"HÀNH TRÌNH BIỂN ĐÔNG: TỰ DO, MỘT NHU CẦU THIẾT YẾU, ĐÁNG ĐỂ TA ĐI TÌM"


*HÀNH TRÌNH GIAN NAN TÌM TỰ DO  


* HÀNH TRÌNH TÌM CON NƠI BIỂN ĐÔNG


* HÌNH ẢNH MỚI NHẤT CHUẨN BỊ KHÁNH THÀNH VÀO THÁNG 04-2009


* HÒN ĐẢO BỊ LÃNG QUÊN (Meng Yew Choong)


* HỘI ĐỒNG THÀNH PHỐ VINH DANH ỦY BAN THỰC HIỆN ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM


* HỘI ĐỒNG THÀNH PHỐ WESTMINSTER THÔNG QUA NGHỊ QUYẾT “NGÀY THUYỀN NHÂN VIỆT NAM”


* KHÁNH THÀNH ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM TẠI NAM CALI


* KHẮC TÊN TRÊN BIA TƯỞNG NIỆM (Việt Hải)


* LÀN SÓNG THUYỀN NHÂN MỚI


* LỄ ĐỘNG THỔ KHỞI CÔNG XÂY DỰNG ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM


* LỄ KHÁNH THÀNH TRỌNG THỂ ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM TẠI QUẬN CAM


* LỄ TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN TỔ CHỨC TRANG NGHIÊM TẠI NGHĨA TRANG WESTMINSTER MEMORIAL PARK


* LÒNG NHÂN ÁI (Tâm Hồng)


* LỜI NGUYỆN GIỮA BIỂN ĐÔNG (Thơ Thái Tú Hạp)


* MEMORIAL TO BOAT PEOPLE WHO DIED TO BE DEDICATED SATURDAY


* MỘT CÁI GIÁ CỦA TỰ DO (Trần Văn Hương)


* MƠ ƯỚC "MỘT NGÀY TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN" ĐÃ TRỞ THÀNH SỰ THẬT


* NGÀY THUYỀN NHÂN VIỆT NAM NĂM THỨ 5


* "NGÀY THUYỀN NHÂN VIỆT NAM" TỔ CHỨC TRỌNG THỂ TẠI WESTMINSTER


* NGƯỜI PHỤ NỮ SỐNG SÓT SAU CHUYẾN VƯỢT BIỂN KINH HOÀNG


* NHỮNG CHUYỆN HÃI HÙNG CỦA THUYỀN NHÂN (Biệt Hải)


* NHỮNG NGƯỜI ĐÃ CHẾT ĐỀU CÓ THẬT (Ngô Dân Dụng)


* NHỮNG THÁNG NGÀY YÊU DẤU NƠI HOANG ĐẢO (Tuấn Huy)


* NỖI BẤT HẠNH ĐỜI TÔI (Thùy Yên) 


* NỖI KHỔ CỦA MỘT THUYỀN NHÂN (Thy Vũ Thảo Uyên)


* NƯỚC MẮT CỦA MỘT THUYỀN NHÂN (Nguyễn Mỹ Linh)


* SAIGON TIMES PHỎNG VẤN MỤC SƯ HÀ JIMMY CILLPAM 4 NĂM CÓ MẶT TRÊN TÀU AKUNA CỨU HƠN 5000 NGƯỜI VIỆT NAM VƯỢT BIỂN TÌM TỰ DO TRÊN BIỂN ĐÔNG


* TÀU SẮT BẾN TRE (Tú Minh)


* THẢM KỊCH BIỂN ĐÔNG (Vũ Duy Thái)


* THẢM SÁT TRÊN ĐẢO TRƯỜNG SA


* THỊ XÃ WESTMINSTER VINH DANH TƯỢNG ĐÀI THUYỀN NHÂN


* THÔNG BÁO CỦA ỦY BAN THỰC HIỆN ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VN


* THƠ LÀM KHI ĐỌC TIN THUYỀN NHÂN (Viên Linh)


* THUYỀN NHÂN: ẤN TÍCH LỊCH SỬ


* THUYỀN NHÂN VÀ BIỂN ĐỘNG


* THUYỀN NHÂN VÀ MỘT VÀI HÌNH ẢNH CỨU NGƯỜI VƯỢT BIỂN


* THUYỀN NHÂN VIỆT NAM VƯỢT BIÊN, TỬ NẠN, ĐẾN BỜ TỰ DO ĐÃ GIÚP NHÂN LOẠI NHÌN RÕ ĐƯỢC CHÂN TƯỚNG CỦA CỘNG SẢN (Lý Đại Nguyên)


* TRÔI GIẠT VỀ ĐÂU (Nguyễn Hoàng Hôn)


* TRỞ VỀ ĐẢO XƯA... (Nguyễn Công Chính)


* TỪ TẤM BIA TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN Ở GALANG NHÌN RA CON ĐƯỜNG HÒA GIẢI


* TƯỢNG ĐÀI THUYỀN NHÂN VIỆT NAM ĐÃ CHÍNH THỨC ĐƯA VÀO WESTMINSTER MEMORIAL PARK


* TƯỢNG ĐÀI THUYỀN NHÂN ĐÃ ĐƯỢC ĐẶT VÀO VỊ TRÍ AN VỊ TRONG KHUÔN VIÊN WESTMINSTER MEMORIAL PARK


* TƯỞNG NIỆM QUỐC HẬN 30-4-2012

* VĂN TẾ THUYỀN BỘ NHÂN ĐÃ BỎ MÌNH TRÊN ĐƯỜNG TÌM TỰ DO


* VƯỢT BIỂN (Thanh Thanh)


* VƯỢT BIỂN MỘT MÌNH (Nguyễn Trần Diệu Hương)


* XIN VỀ ĐÂY CHỨNG GIÁM, AN GIẤC NGÀN THU


* XÓA DẤU VẾT TỘI ÁC (Phạm Phú Minh)


Saigon Times USA

ONG CHÍCH, KIẾN ĐỐT

 

 

Bác sĩ Nguyễn Văn Đức

8748 E. Valley Blvd. # H

Rosemead, CA 91770

(626) 288-3306

(www.hqtysvntd.org)

 

Nóng Hè khó chịu thực! Nó còn có thể giết người. (3 năm trước, 15000 người ở Pháp mất mạng vì nó.). Đôi khi, Tử Thần mùa Hè vươn cả lưỡi hái của hắn qua những con ong, cái kiến.

Trong Hè vàng rực rỡ, ta đi lại, hoạt động ngoài trời nhiều hơn, đụng chạm với lũ ong, kiến, thế nào chẳng có lúc bị chúng chích, đốt. Phản ứng do ong chích, kiến đốt thường nhẹ, song cũng có khi nguy hiểm đến tính mạng.

Ong, kiến sử dụng vũ khí của chúng để tự bảo vệ, và bảo vệ giống nòi. Đa số bọn chúng tấn công ta để tự vệ, khi chúng bị thương, hoặc bị đe dọa. Có bọn, như “ong áo vàng” (yellow jackets), tấn công ta, chỉ vì chúng thích, thế thôi, chứ không nhất thiết ta có chọc ghẹo gì chúng. Bị chích, đốt trong trường hợp nào, số vết chích, đốt trên da, và đồng thời, cách chúng chích, đốt sẽ giúp ta nhận diện giống ong, kiến nào đã làm chuyện đó. Việc nhận diện như vậy lắm lúc quan trọng trong việc chữa trị.

Ong, kiến thích chích, đốt chúng ta vào những tháng nóng, đặc biệt tháng Tám. Tháng Tám đây rồi.

Rất nhiều người bị “ong áo vàng” (yellow jackets) chích. “Ong áo vàng” hay vo ve quanh thức ăn để ngoài trời cùng các thùng rác, và vô phúc cho người nào đứng gần đấy. Ổ của chúng trong các khe kẽ hoặc hang hốc, ai chọc phá ổ chúng, sẽ bị tấn công bởi 10 con ong áo vàng là ít. Ong vò vẽ (hornets) và các loài ong khác, thường hợp thành đoàn nhỏ hơn những đoàn ong áo vàng, cư ngụ trong các ổ ở phía dưới những chỗ nhô ra (như chỗ mái nhà nhô ra), ta chơi dại phá ổ chúng, chỉ bị khoảng từ 1 đến 5 con chích thôi. Ong bầu (bumblebees), làm tổ nơi các hang hốc trong đất, không đến nỗi dữ lắm. Ong mật (honeybees), vài con có thể tấn công ta để bảo vệ ổ của chúng, và nếu cần, chúng gọi thêm viện quân, nhiều ong khác sẽ đến cùng quyết chích đuổi ta đi. Loại ong mật Phi châu, được mệnh danh ong giết người (killer bees), dữ hơn các ong khác nhiều. Chúng tấn công cả đoàn hàng trăm con, và bay theo đuổi đánh nạn nhân của chúng xa hơn bất cứ ong nào khác. Loại ong Phi châu này thấy có ở Cali, Arizona và Texas.

Ong có nhiều giống, kiến cũng có nhiều giòng. Giòng kiến lửa (fire ants) dữ nhất. Kiến lửa không có cánh và tất nhiên, làm tổ trong đất. Ai không may dẵm phải, ngồi, hay nằm chơi trên ổ của chúng, chúng kéo ra cả đàn, lặng lẽ leo lên, rồi hung hăng châm đốt nạn nhân. Đau phải biết. Trong các tiểu bang kiến lửa sinh sống, có cả Cali ta.

 

Triệu chứng tại chỗ

 

Mặc dù ngòi chích (stinger) của ong rất nhỏ, song khi nó đốt, ta đau ngay lập tức và đau ghê lắm, vì lúc nó đốt, nó bơm luôn nọc độc vào da ta. Nọc độc vào càng nhiều, phản ứng tại chỗ bị chích càng nặng. Trong vòng vài giây, chỗ bị chích sẽ nổi lên một mụn đỏ. Da chung quanh mụn đỏ thường phồng lên, trông như mề đay, có khi lan ra một khoảng rất rộng. Nếu nhẹ, mụn đỏ và chỗ da phồng chung quanh sẽ xẹp dần trong vòng 4 đến 6 tiếng. Nặng, phải mất đến mấy ngày, hoặc cả tuần, chỗ ong chích và khoảng da sưng, đỏ chung quanh mới tan dần.

Còn kiến lửa, chúng dùng hàm cắn bám chặt vào da ta, rồi dùng ngòi của chúng để đốt và bơm nọc độc liên tiếp nhiều lần. Vì thế, vết thương do kiến lửa gây ra thường có hình vòng cung (arc-shaped). Trong vòng 24 tiếng, chỗ da kiến đốt mọc những mụn nước nhỏ.

Sau khi ong mật (honeybees) đốt ta, ngòi đốt của chúng, nối liền với một bọc nọc độc (venom sac), thường dính lại trong da, và cần được gỡ ra càng sớm càng tốt, nếu không, nọc độc từ bọc chứa sẽ tiếp tục tuôn vào da qua ngòi đốt. Không nên tìm cách nắm và kéo ngòi đốt ra bằng tay hoặc bằng nhíp, do làm như vậy, ta có thể bóp phải bọc nọc độc, và bơm thêm nọc độc vào da. Song nên dùng cạnh sắc của một vật (chẳng hạn cạnh của một credit card, sống dao, móng tay), đặt thẳng góc với mặt da, rồi nhẹ nhàng gạt về phía ngòi đốt của ong còn dính lại, từ từ đẩy nó ra.

Bị ong chích, kiến đốt, nếu xui hơn chút, ta còn bị các vi trùng, luôn hiện diện trên da, nhân có vết chích, đốt, da trầy rách, bèn chui vào làm loạn thêm tình thế, gây nhiễm trùng. Trường hợp này cần chữa bằng trụ sinh. Phân biệt được vết thương đã nhiễm trùng hay không, nhiều khi không dễ. Có 3 dấu chứng may ra có thể giúp ta nhận ra sự nhiễm trùng:

-    Vết chích, đốt không lành dần theo dự kiến, ngược lại còn thêm đỏ, sưng, đau.

-    Nổi hạch (chẳng hạn, nổi hạch nách, khi bị chích, đốt ở tay).

-    Có những vệt dài đỏ, chạy lên từ vết thương (lymphangitis).

 

Phản ứng toàn diện

 

Đa số chúng ta, khi bị ong chích, kiến đốt, chỉ có những phản ứng tại chỗ như đã tả trên. Một số vị có thêm phản ứng toàn khắp cơ thể, đôi khi nguy đến tính mạng. Mỗi năm, khoảng 50 người chết vì ong chích, kiến đốt do phản ứng quá mẫn như vậy (người ta ngờ rằng nhiều người khác đột nhiên ngã gục trong sân tennis, bên hồ tắm, tưởng vì bệnh tim, biết đâu cũng vì ong đốt, kiến chích). Phản ứng toàn diện có thể xảy ra dù ta chỉ bị đốt bởi một con ong, một cái kiến, do cơ thể phản ứng quá mạnh với nọc độc của chúng chích vào.

 Phản ứng toàn diện do ong chích, kiến đốt có ba mức độ nhẹ, vừa, và nặng:

- Nhẹ (mild):

Nếu nhẹ, người có phản ứng toàn diện thấy buồn buồn, không vui (feeling of impending doom), ngứa ngáy, miệng có vị kim loại. Mắt và mũi cũng ngứa, đồng thời hắt xì và chảy nước mũi. Da thì nổi mề đay, hoặc xuất hiện những vùng sưng, cứng (angioedema).

- Vừa (moderate):

Nếu phản ứng nặng hơn, người có phản ứng toàn diện thấy chóng mặt, bải hoải, yếu ớt, buồn nôn, rồi ói mửa, đau bụng, đi cầu chảy ra máu, không nín cầu được (fecal urgency or incontinence). Có người thêm đau vì những cơn co thắt tử cung, và không cầm được tiểu.

- Nặng (severe):

Nặng nhất, phản ứng toàn diện gây ngất xỉu, giật kinh phong. Những triệu chứng khác khi bị phản ứng toàn diện nặng: khan hoặc mất tiếng, cảm giác như có vật lạ trong cổ họng, khó thở, tim đập nhanh hoặc thất nhịp, áp huyết xuống thấp.

Bạn thấy, phản ứng toàn diện do ong chích, kiến đốt đôi khi rất nặng, khiến ta sang chơi thế giới khác như bỡn. Các phản ứng thường xảy ra trong vòng 20 phút sau khi bị chích, đốt, cần được chữa ngay, vì chúng có thể trở nặng rất nhanh.

Có vị, 7 đến 14 ngày sau khi ong chích, kiến đốt, đâm nóng sốt, đau các khớp xương, nổi mề đay, và có những vùng sưng, cứng trên da (angioedema). Đây là một phản ứng toàn diện loại khác, gọi là “serum sickness”, hiếm khi xảy ra hơn, và do bị nhiều ong, hoặc kiến đốt quá, lượng nọc độc vào cơ thể quá nhiều.

 

Chữa trị

 

Cũng như những bệnh khác, ta chữa bệnh gây do ong chích, kiến đốt tùy mức độ nặng nhẹ của căn bệnh.

Nhẹ, bạn chả cần đi bác sĩ cho tốn tiền. Vài vết đốt nho nhỏ khiến bạn đau, ngứa, song vẫn khỏe, và trước bạn chưa từng có phản ứng toàn diện bao giờ, bạn chỉ cần đắp nước đá để các vết đốt bớt sưng, dùng chút Tylenol cho bớt đau, và uống các thuốc chống histamine như Benadryl, Chlor-Trimeton... (mua không cần toa bác sĩ) hầu bớt ngứa.

Nếu vết đốt gây sưng một vùng rộng lớn, bạn nên đi khám bác sĩ. Ngoài thuốc chống histamine (Benadryl, Chlor-Trimeton, Atarax, Claritin, Allegra, Zyrtec...), có thể bạn phải cần đến thuốc steroid, như Prednisone (với lượng 20 mg ngày uống hai lần, trong vòng 3-4 ngày), phản ứng tại chỗ do ong, kiến đốt sẽ mau thuyên giảm. Nếu có hiện tượng nhiễm trùng (do các vi trùng ở quanh vết thương bò vào đấy ăn có), bác sĩ sẽ chữa bạn với thuốc trụ sinh thích ứng.

Bạn bị phản ứng toàn diện, thêm vào những triệu chứng tại chỗ? Khi phản ứng toàn diện chỉ nhẹ (mild) hoặc vừa (moderate), bác sĩ sẽ chữa bạn với thuốc chích dưới da epinephrine, và chích lại mỗi 20-30 phút nếu thấy cần. Thuốc có tác dụng nhanh, giúp triệu chứng của bạn chóng thuyên giảm.

Phản ứng toàn diện của bạn nặng quá ư? (bạn ngất xỉu, giật kinh phong, khan hoặc mất tiếng, có cảm giác như vật lạ chặn ngang cổ họng, khó thở, tim đập nhanh hoặc thất nhịp, áp huyết xuống thấp), bạn cần được chữa bởi phòng cấp cứu của bệnh viện, với các thuốc epinephrine, antihistamine, steroid, các dung dịch truyền qua đường tĩnh mạch (intravenous fluids). Có khi bác sĩ dùng thêm các thuốc Tagamet, Glucagon...

Những trường hợp có phản ứng toàn diện từ vừa đến nặng, sau khi chữa trị như trên, và mau chóng ổn định, vẫn cần được tiếp tục theo dõi khoảng 6 tiếng hay hơn, vì 20% số người có phản ứng vừa và nặng sẽ bị các triệu chứng công kích đợt thứ nhì, thường trong vòng vài tiếng sau đợt công kích thứ nhất.

Những vị đã từng có phản ứng toàn diện vừa, hoặc nặng, nên đem theo thuốc chích epinephrine (EpiPen Auto-Injector) bên mình lúc hoạt động ngoài trời, phòng khi gặp con ong, cái kiến, không may chúng đốt, các vị có thể đem epinephrine ra dùng ngay. Các bác sĩ sẽ chỉ dẫn các vị cách sử dụng epinephrine (ta nên hết sức thận trọng khi dùng epinephrine cho các vị trên 40, vì thuốc khiến tim đập nhanh, nguy hiểm cho người mang bệnh tim).

Nếu bạn đã từng có phản ứng toàn diện nặng, nhưng hoạt động ngoài trời là lẽ sống không thể bỏ được của bạn, cách tốt nhất để tránh nguy hiểm là nhờ bác sĩ chuyên khoa dị ứng (allergist) làm trắc nghiệm xem bạn phản ứng quá mẫn với con ong giống nào, hoặc con kiến giòng nào, rồi chích thuốc có chứa chất nọc lấy từ những ong, kiến này vào người bạn, giúp cơ thể bạn quen dần, không tạo những phản ứng quá mãnh liệt khi gặp những nọc độc này nữa (venom immunotherapy). Sự chữa trị như vậy rất hữu hiệu (hầu như 100%), song bạn cần kiên nhẫn, vì sự chữa trị sẽ kéo dài khoảng 3 đến 5 năm, và mỗi 4-6 tuần, bạn lại cần một mũi chích. Sau 3-5 năm, có thể ngưng chữa trị. Một số người, sau khi ngưng chữa bằng cách này, đâu vẫn hoàn đấy, những phản ứng quá mẫn trở lại, khiến họ cần được chữa lại, đến suốt đời, nếu hoạt động ngoài trời còn là lẽ sống thiết tha của họ. 

 

Phòng ngừa

 

Kể ra, vào mùa này, khó mà tránh hết những thứ muốn đốt, cắn ta. Ta còn muốn tung tăng bên ngoài, vui hưởng cuộc đời, làm vườn, vào rừng cắm trại, xem lan, thì bao loài khác cũng vậy. Nhiều con hứng chí, bay, bò cả vào nhà ta thăm thú.

Trong phạm vi bài này, chúng ta mới chỉ bàn đến con ong, cái kiến, song muỗi mòng, nhền nhện, bọ chét, bọ cạp, ..., cũng sẵn sàng tấn công ta vậy. Những cách phòng ngừa bàn ở đây, ngoài ong, kiến, có thể ứng dụng cả với những con khác.

Mùa này, trước khi khoác áo, mặc quần, đội mũ lên đầu, ta nên liếc mắt tìm, xem có anh bạn không mời mà đến nào ẩn núp trong áo quần, mũ nón của ta. Đi chơi muộn về, trước khi nhảy vào giường, chui vào chăn, đánh một giấc, dù đã mắt nhắm mắt mở, ta cũng nên kiểm soát, xem có con gì nằm sẵn chờ ta trong giường. Ngồi đâu, dù trên đồ đạc của chính ta trong nhà, đảo mắt nhìn trước vẫn tốt. Còn ngồi ngoài sân, trên cỏ, cẩn thận, không ta lại ngồi ngay trên ổ kiến lửa! Đi chân đất trên cỏ, thưởng thức cái êm mát của cỏ, cái tươi mát của cuộc đời, thích lắm, nhưng nên tránh. Đặc biệt cẩn thận ở những nơi có thức ăn để ngoài trời. Ngồi chơi ngoài công viên, ngó trời ngó đất, xem người qua kẻ lại, thỉnh thoảng quài tay với lấy lon nước ngọt mở sẵn gần đấy, đưa lên miệng nhấp một ngụm, ta nên nhìn trước, xem có anh ong áo vàng nào khát nước, đã nhào vào lon uống trước ta và còn nằm lì trong đó. 

Những nơi ong, kiến, nhền nhện hay dùng làm nơi trú ngụ (chẳng hạn, các chồng gỗ, những chỗ hẹp, tối...), không có việc cần, ta chẳng nên mò mẫm đến làm gì. Phá chúng, chúng cắn cho, chả dại.

Làm việc ngoài trời, nhất là ở chỗ gần tổ ong, ổ kiến, ta ăn mặc tề chỉnh, đeo găng, quần áo dài phủ tay và chân, áo bỏ trong quần, quần nhét vào vớ, và tất nhiên, vớ trong giầy. Như vậy, chúng có muốn đốt, cắn, bò vào người ta, cũng không phải dễ. Đội mũ, và quấn khăn quanh cổ nữa, càng tốt. Vì có một loại mòng (gnat) cứ thích rúc vào nơi chân tóc ta để đốt. Ăn mặc gọn ghẽ tốt lắm, quần áo thùng thình chỉ tổ khiến ruồi muỗi, ong mòng, những con bay được, dễ chui vào. Quần áo sặc sỡ, hoa hòe hoa sói, lại có mùi thơm, ôi, những con ong mê lắm, cứ xông đến, ta nên tránh. Mặc quần áo may bằng vải ka-ki tốt nhất, chúng ít quyến rũ lũ ong mê hương sắc.

Khi vì công việc, nhất định không thể tránh va chạm với bọn chúng, những thuốc thoa da chống côn trùng (insect repellants) khiến một số bọn chúng tránh xa, không làm phiền ta. Thuốc “DEET” thoa trên da, giúp chống muỗi, bọ chét (fleas), các con mòng “gnats” và “chiggers”. Thuốc permethrin (tên thương mại: Elimite, Nix) dùng trên quần áo, giúp chống lại các con bọ hút máu “ticks” (sống trên da các thú vật như cừu, dê, hươu, nai, ..., có thể nhảy sang, hút máu ta, đồng thời truyền cho ta nhiều bệnh nguy hiểm).

Đời là trường mộng ảo, lắm cái bất ngờ. Một vết ong chích, một vết kiến đốt, mấy ai ngờ có thể đưa đến hậu quả trầm trọng. Chúng ta phòng trước vẫn hơn.