SG1

Năm 1998, Cali ra luật cấm hút thuốc lá cả trong các tiệm ăn, quán rượu, và nơi giải trí bằng bài bạc. Đây là một điều tốt cho tất cả mọi người chúng ta, hút hay không hút thuốc lá.

Dân không hút thuốc lá, nay được thở không khí trong lành, hết còn ô nhiễm khói thuốc lá khi đi ăn uống, đi giải trí bằng bài bạc, tha hồ thưởng thức các món ăn ngon, hoặc thoải mái ngồi chơi bài, giật máy. Còn người hút thuốc, đâm dễ bỏ thuốc. Hút ở nhà, vợ con xì xào, chỉ trỏ, ra tiệm ngồi hút, hết được nữa rồi. Nghiện thì nghiện, bỏ quách cho xong.

Tất nhiên, phải có lý do người ta mới cấm hút thuốc lá ở mọi nơi mọi chốn như vậy.

Tác dụng độc hại của thuốc lá

Một số tiểu bang từng kiện các hãng thuốc lá về tội dùng thuốc lá gây bệnh cho những người dân Mỹ vô tội, nhưng ghiền hút, khiến chương trình Medicaid của tiểu bang hàng năm tốn triệu triệu đô-la để chăm sóc sức khỏe cho họ. Các tiểu bang này đều thắng kiện. Số tiền bồi thường các hãng thuốc lá phải đứt ruột bỏ ra rất lớn.

Không còn nghi ngờ gì nữa, thuốc lá gây những tổn hại trầm trọng cho cơ thể ta, đưa đến nhiều tật bệnh, khiến ta mất khả năng làm việc và yểu mệnh. Nếu để ý kỹ, bạn sẽ thấy, trong khói thuốc bạn nhả ra, lung linh có bóng Tử Thần.

Trong khói thuốc lá, có hơn 4.000 chất. Chất thì độc, chất gây ung thư, chất thì kích thích, chất lại ức chế những hoạt động cần thiết của cơ thể. Một người hút một gói thuốc lá mỗi ngày, mỗi năm, hít khói thuốc lá vào phổi khoảng 73.000 lần. Khói thuốc đi qua miệng, mũi, cổ họng, các ống phổi lớn nhỏ ngần ấy lần. Nhiều chất trong khói thuốc trực tiếp làm hại các màng nhày lót miệng, mũi, cổ họng, các ống phổi, nhiều chất khác thấm vào máu, hoặc được hòa tan trong nước miếng và nuốt xuống bụng.

Trong khói thuốc lá, dữ tợn nhất là hai chất nicotine và carbon monoxide. Chất nicotine làm tăng áp huyết, làm tim đập nhanh hơn, và khiến các mạch máu của cơ thể ta co thắt. Nicotine làm máu dễ đông trong mạch, tăng cao lượng cholesterol xấu, nhưng hạ thấp lượng cholesterol tốt trong máu (cholesterol xấu khiến dễ bị bệnh hẹp tắc các động mạch nuôi tim, cholesterol tốt, ngược lại, bảo vệ tim). Còn chất carbon monoxide ngăn cản sự chuyển vận và sử dụng dưỡng khí (oxygen), một chất tối cần cho sự hoạt động của mọi cơ quan trong cơ thể. Hút thuốc nhiều quá, carbon monoxide lúc nào cũng có trong người, có thể khiến các khả năng tinh thần của chúng ta sút giảm.

Nói chung thì như vậy, song chúng ta sẽ đi vào chi tiết một chút, xem khói thuốc lá gây những bệnh gì đặc biệt cho cơ thể:

- Bệnh tim mạch (cardiovascular diseases):

Hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân quan trọng đưa đến bệnh hẹp tắc các động mạch nuôi tim (coronary artery disease, các nguyên nhân gây bệnh quan trọng khác: cao áp huyết, tiểu đường, cao cholesterol trong máu, ...). Càng hút nhiều, hút khỏe, càng dễ bị bệnh. Mỗi năm, ở Mỹ, nửa triệu người qua đời vì loại bệnh này. Người mang bệnh hẹp tắc động mạch tim, còn hút thuốc, cũng dễ chết hơn. Đã vậy, thuốc dùng chữa bệnh hẹp tắc động mạch tim, chẳng hạn như thuốc propanolol, có thể kém phần hiệu nghiệm vì người dùng thuốc hút thuốc lá.

Hút thuốc lá cũng dễ đưa ta đến với tai biến mạch máu não (stroke) và bệnh hẹp tắc các mạch máu ngoại biên dẫn máu đến nuôi tay, chân (peripheral vascular disease). Tất nhiên, cũng vậy, càng hút nhiều, hút khỏe, càng nguy.

- Bệnh đường hô hấp:

Thuốc lá gây bệnh tắc phổi kinh niên (chronic obstructive pulmonary disease, hay viết tắt là COPD), lúc nặng lên, cứ ngồi mà thở. Người bị suyễn (asthma), hút thuốc, bệnh nặng hơn. May không bị tắc phổi kinh niên, hoặc suyễn, người hút thuốc cũng hay ho hắng, khạc đàm, rồi than khó thở. Thuốc lá còn làm ta dễ sưng phổi, dễ bị cúm (influenza).

Đã vậy, khói thuốc lá khiến các tế bào giúp ngửi trong mũi, tế bào giúp nếm ở lưỡi thương tổn (nên bạn không ngửi thấy mùi hoa nhài dìu dịu, thoang thoảng thơm trong vườn nhà bạn, và chê cơm vợ nấu không có vị). Viêm miệng kinh niên (chronic stomatitis) gây đau trong miệng và viêm thanh quản kinh niên (chronic laryngitis) khiến tiếng nói mất thanh tao xảy ra nhiều hơn ở người hút thuốc.

- Bệnh đường tiêu hóa:

Bệnh loét bao tử (gastric ulcer) và loét tá tràng (duodenal ulcer) xảy ra nhiều hơn ở người hút thuốc, đồng thời, gây tử vong nhiều hơn cho đàn ông hút thuốc. Hút thuốc khiến vết loét lâu lành, còn làm vết loét nơi tá tràng hay tái phát.

Hút thuốc cũng làm nặng thêm bệnh dội ngược bao tử-thực quản (gastroesophageal reflux), khiến những thứ đã ăn vào trong bao tử, cứ dội ngược lên lại thực quản, gây nóng ngực, ợ chua, ho hắng, ...

- Bệnh ung thư:

Ở Mỹ, thuốc lá là thủ phạm của 30% các trường hợp qua đời vì ung thư.

Chẳng còn nghi ngờ gì, thuốc lá gây ung thư phổi. Đàn ông hút thuốc 1 gói mỗi ngày bị ung thư phổi 10 lần nhiều hơn người không hút, hút 2 gói mỗi ngày dễ bị ung thư phổi hơn 25 lần, so với người không hút. Trong vòng 50 năm qua, phụ nữ tại Mỹ hút thuốc nhiều hơn, nên tỉ lệ ung thư phổi và tử vong ở những phụ nữ hút thuốc lá cũng đang tăng cao.

Người ta nghĩ thuốc lá còn gây ra ung thư hàm miệng, thanh quản (larynx), ung thư thực quản, dạ dầy, tụy tạng (pancreas), ung thư thận và bọng đái.

Những vấn đề khác

May quá, trong cộng đồng người Việt ta, các quí vị phụ nữ gần như vẫn ngoan hiền, không hút thuốc lá như phụ nữ Mỹ. Hy vọng giới trẻ sẽ không thay đổi nhiều, luôn giữ được nền nếp như vậy.

Ở phụ nữ, hút thuốc có thể làm chậm có bầu, mau mãn kinh. Thuốc lá độc cho xương nên hay gây bệnh xốp xương (osteoporosis), một bệnh xảy ra nhiều cho những phụ nữ đã mãn kinh, làm xương yếu dần, dễ gẫy.

Mang thai mà vẫn hút thuốc càng tệ hại hơn nữa, cháu bé trong bụng cũng chịu những hiểm nguy do thuốc lá gây ra, dễ chết trong bụng mẹ hoặc sau khi ra đời, sinh sớm trước ngày, sinh thiếu cân, bị hội chứng chết thình lình trong lúc ngủ (sudden infant death syndrome).

Hút thuốc lá trong nhà hoặc tại những nơi không được thoáng khí (tiệm ăn, quán rượu, sòng bạc, ...) còn bắt người chung quanh, phải hít khói thuốc bất đắc dĩ, khó chịu và vạ lây: mắt cay xè vì khói thuốc, khó chịu lắm, nhưng vẫn là vấn đề nhỏ, ung thư phổi mới là nguy. Phải ngửi khói thuốc bất đắc dĩ lâu năm sau cũng dễ mang bệnh hẹp tắc động mạch tim. Bố mẹ hút thuốc trong nhà, con cái dễ bị các bệnh đường hô hấp, phổi làm việc không tốt, và có nước ở tai giữa (middle-ear effusion).

Với một vài loại thuốc dùng, như propanolol, propoxyphene, theophylline, thuốc lá thay đổi sự chuyển hóa của chúng trong cơ thể, khiến chúng kém hữu hiệu, và việc chữa trị những căn bệnh cần đến những thuốc này trở thành khó khăn.

Thuốc lá gây nhiều vấn đề thế, chả trách mỗi tiểu bang có người hút thuốc lá, đã chi triệu triệu đô-la mỗi năm để chăm sóc sức khỏe cho các công dân... hút thuốc lá của mình. Nên các tiểu bang từng kiện các hãng thuốc lá đã thắng kiện vẻ vang, đòi được rất nhiều tiền đền. Hẳn, trong vụ kiện, với những chứng cớ hiển nhiên từ sách vở, các hãng thuốc lá, dù giàu tiền, nhiều luật sư giỏi, cũng đành ngồi im, rồi chịu bỏ tiền ra cho êm. Chẳng thế, dễ dầu họ chịu thua kiện.

(Xin lỗi bạn, nếu bạn có hút thuốc lá, và người viết đang làm bạn sợ, mặt tái, nghe ngóng xem tim mình còn đập, xem lục phủ ngũ tạng có chỗ nào rục rịch. Chẳng dám dấu, mục đích của bài viết này quả là như vậy. Làm bạn thực sợ cái đã, rồi chúng ta sẽ nói chuyện bỏ hút vào một bài viết sau).

Menu