Saigon Times

Nhiễm cúm khổ lắm, một người bị, cả gia đình có khi lần lượt bị hết, rồi bạn bè đến chơi tay bắt mặt mừng cũng bị luôn, người ta thầm trách mình. Bị cúm tấn công, chúng ta nóng sốt cao, đau nhức, ho, khó ở, rồi mệt cả vài tuần lễ. Với một số vị, cúm còn dữ hơn thế, đưa đến chết người.

Ở Mỹ, hàng năm vào mùa đông có khoảng 3.000 tới 49.000 người mất mạng vì cúm, và hơn 200.000 người phải vào nhà thương vì các biến chứng của cúm. Các vị già yếu, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và những người mang một số bệnh kinh niên thường bị các biến chứng nặng khi nhiễm cúm.

Các dòng siêu vi cúm khác nhau có thể tiếp tục quẩn quanh gây bệnh mãi tận đến tháng Tư, tháng Năm. Có 3 điều chúng ta có thể làm để bảo vệ chính mình và người thân quen.

Thuốc ngừa cúm

Đầu tiên, nếu bạn chưa dùng thuốc ngừa cúm, hãy bỏ chút thì giờ đến bác sĩ nhờ giúp mình ngừa cúm. Thuốc ngừa cúm là cách tốt nhất bảo vệ bạn chống lại cúm.

Nhiều nhà thuốc tây (như Rite-Aid, Walgreens, Sav-On, …) họ cũng giúp chích ngừa cúm. (Mỗi năm, chích ngừa cúm trước khi cúm tới, vào tháng 10 tốt nhất. Sau khi chích ngừa, mất khoảng 2 tuần cơ thể mới tạo đủ kháng thể bảo vệ chúng ta, do vậy, nếu bạn chưa chích, nên chích ngay đi.)

Ai cũng nên chích ngừa cúm (bảo vệ chính mình và luôn cả người chung quanh), nhưng đặc biệt những người sẽ có thể bị những biến chứng nặng do cúm (chẳng hạn, trẻ em, các vị cao niên, phụ nữ mang thai, người đang mang những bệnh nặng), và cả người sống chung, chăm sóc cho những vị này, lại càng cần chích ngừa cúm.

Cẩn thận mỗi ngày

Thứ nhì, mỗi ngày nếu cẩn thận, chúng ta có thể giúp ngăn chặn sự lan rộng của nhiều bệnh đường hô hấp, trong đó có cúm.

Nếu có thể, chúng tránh tiếp xúc thân mật với người đang bị cúm.

Chúng ta rửa tay thường với nước và xà bông, ít nhất 3 lần mỗi ngày. Đi đến chỗ đông người, về nhà, ta nhớ rửa tay ngay: rủi ta đã bắt tay người bị cúm, hoặc sờ vào những chỗ tay người bị cúm có dính siêu vi đã sờ tới, như mặt bàn, nắm cửa, … Siêu vi cúm có thể sống đến 2-8 tiếng đồng hồ ở những chỗ này. Cũng nhớ tránh đưa tay lên rờ mắt, mũi, miệng, vì siêu vi lây truyền qua đường này dễ dàng. Ở sở hay ở nhà, chúng ta năng chùi rửa bằng nước sát trùng những nơi ta hay sờ tới như mặt bàn chỗ làm việc, nắm cửa, bộ phận điều khiển ti vi, …

Rửa tay tại nơi công cộng, chúng ta cẩn thận dùng giấy lau tay khóa vòi nước và mở cửa phòng vệ sinh, tránh chạm tay đã rửa sạch vào những chỗ này.

Ngược lại, nếu đang bị cúm, chúng ta nên ở nhà, chỉ đi làm lại 24 tiếng sau khi đã hết sốt. Khi ho, hắt xì, chúng ta che miệng, mũi với khuỷu tay (không phải với bàn tay) hoặc với khăn giấy rồi vất đi (nhớ ngoảnh mặt đi chỗ khác nếu có người đối diện, đừng ho, hắt xì thẳng vào họ tội cho họ). Nhớ rửa tay thường và cố tránh đưa tay lên rờ mắt, mũi, miệng.

Nên luôn cảnh giác, nghĩ đến các triệu chứng của cúm: sốt cao, nhức đầu, mệt đừ, ho khan, đau họng, chảy hay nghẹt mũi, và đau nhức các bắp thịt. Nếu bạn có những triệu chứng này, cố tránh xa người khác để khỏi lây bệnh cho họ.

Thuốc chống siêu vi cúm

Và thứ ba, có thuốc chống siêu vi cúm (influenza antiviral drugs, không phải là trụ sinh; trụ sinh không diệt được siêu vi cúm, cảm) được công nhận để chữa và ngừa cúm. Dùng chữa bệnh, những thuốc này rút ngắn thời gian bị bịnh và khiến các triệu chứng của bạn nhẹ hơn. Chúng cũng có thể ngừa những biến chứng nặng do cúm. Thuốc cần toa bác sĩ và để có hiệu quả, nên được dùng sớm trong vòng 48 tiếng khi triệu chứng cúm mới xảy ra.

Trong mùa này, nếu bạn bỗng dưng ngã bệnh với những triệu chứng của cúm và sốt cao, bạn nên đi khám bác sĩ. (Cảm thường không cần đi bác sĩ, bạn đo nhiệt độ ở nhà, nếu không có sốt, và triệu chứng của bạn nhẹ, chắc bạn nhiễm cảm xoàng thôi, không phải bị cúm.) Bác sĩ sẽ thăm khám bạn, cân nhắc xem có phải bạn quả bị cúm, thời gian nhiễm bệnh của bạn còn sớm trong vòng 48 tiếng hay đã quá 48 tiếng, tình trạng sức khỏe của bạn (triệu chứng quá nặng, trên 65 tuổi, hoặc đang mang những bệnh khiến sức đề kháng cơ thể suy giảm, …), các phản ứng phụ của thuốc, v.v., trước khi quyết định có khuyên bạn dùng thuốc chống siêu vi cúm hay không. Hai thuốc chống siêu vi được khuyên nên dùng để chữa cúm trong mùa cúm ở Mỹ: thuốc uống Tamiflu (oseltamivir) và thuốc xịt Relenza (zanamivir). Song không phải ai cũng cần đến thuốc, những trường hợp bệnh nhẹ hoặc đang bớt dần và ở người trẻ khỏe, ta không cần dùng thuốc. Thuốc khá đắt (Tamiflu: trên dưới $130, Relenza: trên dưới $70), và dùng thuốc bừa bãi, vừa tốn tiền, vừa khiến các siêu vi cúm đâm lờn thuốc. Thuốc không chữa cảm (cold), chỉ chữa cúm (flu).

Vậy, trong mùa này, sửa soạn đón cúm, chúng ta hãy thực hành những phương cách kể trên để bảo vệ chính mình, và cả những người khác, ngăn chặn sự lây lan của cúm trong cộng đồng. Lười, hoặc sợ tốn tiền ngừa cúm, khi bệnh xảy ra, còn tốn hơn nhiều (tiền đi bác sĩ, tiền mua thuốc chữa, tiền mất do nghỉ việc nhiều ngày, …), có khi còn phải vào nhà thương, tốn khủng khiếp, thêm phiền phức.

Menu