TRUY TÌM SIÊU VI HIV
Bác sĩ Nguyễn Văn Đức
8748 E. Valley Blvd., Ste H
Rosemead, CA 91770
Tel: (626) 288-3306
HIV (human immunodeficiency virus) là siêu vi gây bệnh liệt kháng (AIDS), khiến hệ thống miễn nhiễm (immune system) của chúng ta suy yếu, cơ thể chúng ta mất sức chống trả các tác nhân gây hại, như vi trùng, siêu vi trùng, ký sinh trùng, một số bệnh ung thư.
Trong vài năm qua, vấn đề bệnh nhiễm siêu vi HIV có vẻ như chìm xuống, ít còn gây chú ý, nhưng nay đang sôi nổi trở lại, vì dịch bệnh xem ra vẫn còn nghiêm trọng, tại nhiều nơi vẫn chưa lùi bước, dù đã có nhiều tiến bộ trong việc chữa và phòng chống căn bệnh.
Nhân ngày “Thế Giới Chống Bệnh AIDS” 1 tháng 12/2012, đài RFI (http://www.viet.rfi.fr) loan tin: “Ngày thứ Năm 29/11/2012, tại Washington ngoại trưởng Hillary Clinton công bố bản báo cáo dài 54 trang, về kế hoạch cho một thế hệ không AIDS từ năm 2015, với mục tiêu không bé sơ sinh nào bị nhiễm HIV ngay từ khi ra đời. Các phương hướng hành động cụ thể là, mở ra khả năng điều trị miễn phí HIV (tổng thống Obama hứa hẹn sẽ có 6 triệu người được hưởng điều trị này từ đây đến cuối 2013), mở rộng việc cắt da quy đầu ở đàn ông, tạo điều kiện dễ dàng cho việc xét nghiệm HIV hay đẩy mạnh tư vấn dùng bao cao su hay các phương tiện phòng AIDS khác. Theo ông Eric Goosby, điều phối viên Hoa Kỳ trong cuộc chiến chống AIDS, hiện nay, hàng năm có 390.000 trẻ sơ sinh bị mang HIV từ trong bụng mẹ. Với sự phối hợp ba loại thuốc kháng HIV dùng cho sản phụ, lượng trẻ bị nhiễm HIV sẽ giảm xuống còn 40.000 em vào năm 2015”.
Hiện nay, những chữa trị bệnh nhiễm HIV đã rất hữu hiệu, sự khám phá ra căn bệnh từ những giai đoạn sớm giúp người bệnh được sớm chữa trị, kéo dài cuộc sống và cũng khỏe mạnh hơn. Đồng thời, tìm ra bệnh sớm cũng khiến chúng ta nhanh chóng áp dụng những biện pháp phòng ngừa ngăn căn bệnh lây lan cho những người thân cận chung quanh. Nhiều người bị nhiễm siêu vi HIV nhưng không hề biết, vì chẳng có triệu chứng gì cả, rồi lây cho người khác qua đường tình dục hoặc kim chích. Không chữa trị, người nhiễm siêu vi HIV sau nhiều năm sẽ ngã bệnh rất nặng và có thể chết. Ở giai đoạn muộn của bệnh, khi người bệnh có đủ mọi triệu chứng, chúng ta gọi là bệnh liệt kháng (acquired immune deficiency syndrome, viết tắt AIDS).
Ai dễ nhiễm HIV?
Siêu vi HIV ở trong máu và các chất tiết của cơ thể, nên hay lây qua đường tình dục và đường kim chích.
Những người sau dễ nhiễm siêu vi HIV qua đường tình dục:
- Người từng bị bệnh truyền qua tình dục (sexually transmitted disease)
- Có người bạn tình nhiễm HIV
- Nạn nhân bị hãm hiếp
- Có nhiều bạn tình và khi làm tình không dùng những biện pháp cần thiết để bảo vệ mình
- Bán thân lấy tiền hay để đổi lấy thuốc xì-ke, hoặc có người bạn tình làm chuyện này
- Những người sau dễ nhiễm siêu vi HIV qua đường kim chích:
- Chích thuốc với kim người khác đã dùng rồi
- Nhân viên y tế vô tình bị kim hay những dụng cụ y khoa nhọn sắc đâm phải
Ai nên được thử để truy tìm HIV?
Điều nguy hiểm là nhiều người bị nhiễm HIV nhưng không biết, vì họ chẳng có triệu chứng gì cả, và cũng không ngờ là mình đã bị người khác lây cho. Không chữa trị, nhiều năm sau, bệnh AIDS sẽ phát ra, họ có thể chết, và vì không biết mình nhiễm HVI, họ có thể vô tình lây bệnh cho người khác.
Trung Tâm Kiểm Soát và Ngừa Bệnh Hoa Kỳ (Centers for Disease Control and Prevention, viết tắt CDC) khuyên tất cả mọi người chúng ta trong khoảng tuổi 13 đến 64 đều nên thử để truy tìm HIV. Hai lý do chính CDC dựa vào, khuyên chúng ta như vậy:
- Hiện giờ đã có những thuốc chữa bệnh nhiễm siêu vi HIV hiệu nghiệm, giúp người bệnh sống khỏe gần như bình thường. Sự chữa trị tốt nhất nếu căn bệnh được chữa sớm, trước khi các triệu chứng phát ra.
- Khám phá bệnh sớm cũng giúp căn bệnh khỏi lan tràn, các cơ quan y tế hữu trách sẽ khuyên người bệnh những cẩn trọng để tránh lây bệnh cho người khác.
- Hiện có hai phương pháp để truy tìm HIV. Phương pháp nhanh (rapid tests) dùng nước miếng hoặc chút máu ở đầu ngón tay, cho kết quả trong vòng 5 đến 40 phút. Phương pháp tiêu chuẩn (standard test) chính xác hơn, dùng máu rút ra từ tĩnh mạch (như khi chúng ta thử máu tìm xem có bệnh gan, bệnh thận, tiểu đường, thiếu máu, …), cho kết quả sau vài ngày. Với cả hai phương pháp, nếu dương tính, cho thấy người được thử có thể đã nhiễm siêu vi HIV, chúng ta cần làm thêm một trắc nghiệm nữa để xác định.
- Có nhiều chỗ họ thử ẩn danh cho mình, ai ở Mỹ muốn thử HIV ẩn danh, không muốn ai biết, có thể gọi số 1-800-750-2016. Ngoài ra, tại các nhà thuốc tây, họ cũng có bán dụng cụ để chúng ta tự thử ở nhà (home test kits), lấy chút máu ở đầu ngón tay, rồi gửi mẫu máu đến phòng thí nghiệm, phòng thí nghiệm sẽ gọi báo khi có kết quả, và việc này được giữ kín, chỉ người thử được gọi báo.
- Thế bao lâu nên thử HIV một lần? Trung Tâm Kiểm Soát và Ngừa Bệnh khuyên mọi người trong khoảng tuổi 13 đến 64 đều thử để truy tìm siêu vi HIV, và mỗi khi thay người bạn tình mới, nên thử lại. Những người có đời sống phóng túng, nhiều bạn tình, hoặc thay bạn tình như thay áo, những người đàn ông làm tình với đàn ông, hoặc người chích choác xì ke ma túy, nên thử mỗi 6-12 tháng. (Một vợ một chồng thủy chung, không lăng nhăng bậy bạ, cũng chẳng xì ke ma túy, an toàn nhất, ta yên tâm.)
Phòng ngừa HIV
Ngoài chuyện thử tìm HIV, chúng ta cũng nên cẩn thận:
- Khuyên người bạn tình của mình cùng thử HIV
- Làm tình với người chưa phải vợ hay chồng mình, luôn luôn dùng bao cao su (condome) để bảo vệ thân
- Khi làm tình với người chưa phải vợ hay chồng, không nên dùng thuốc xì ke hay uống rượu khiến mình đâm mất cẩn trọng, sáng suốt
- Không bao giờ nên dùng kim hay ống chích người khác đã dùng qua
HIV là căn bệnh thời đại kinh khủng, theo lời khuyên của CDC, bác sĩ nên thử tìm HIV cho những người bệnh trong khoảng tuổi 13 đến 64 (trừ khi người bệnh từ chối không muốn thử); đi khám bệnh, chúng ta nên nhờ bác sĩ làm chuyện này, nếu bác sĩ có quên. Chưa lập gia đình, chúng ta cũng nên cẩn thận khi ngủ chung giường với người chưa phải vợ hay chồng, luôn luôn dùng bao cao su. Còn xì ke ma túy, chớ, chớ có nên dính vào.
Xin chúc mọi người chúng ta một Giáng Sinh vui vẻ và một Năm Mới 2013 nhiều hạnh phúc, sức khỏe, an lành, không bao giờ nhiễm HIV.