KHÁM BỆNH NHỚ LẤY HẸN
Bác sĩ Nguyễn Văn Đức
8748 E. Valley Blvd., Ste H
Rosemead, CA 91770
Tel: (626) 288-3306
Ba tôi ngày trước là công chức của miền Nam chúng ta, đồng lương cố định. Mẹ tôi, phụ với ba tôi, làm đủ mọi nghề để xoay sở nuôi 8 miệng ăn anh em chúng tôi. Có một thời, tôi học trung học, bà cùng với hề Phúc Lai tổ chức đại nhạc hội hàng tuần, mỗi cuối tuần, tôi ra rạp bán vé đại nhạc hội giúp bà. Thời đó Việt Nam mình chưa có truyền hình, đại nhạc hội rất thịnh. Nhìn thấy người ta chen lấn nhau mua vé, ngồi trong phòng bán vé hẹp nhỏ, nóng như lửa, mồ hôi mồ kê nhễ nhại nhưng tôi thích lắm.
Sau đó, mẹ tôi không còn làm đại nhạc hội nữa. Nhưng tôi vẫn thường xuyên thấy cảnh chen chúc này. Một trong những cái đẹp của Sài gòn ngày ấy là bạn bè rủ nhau đi xi nê, hết rạp này đến rạp khác. Được ông giám thị xuống báo thày bịnh, không có thày khác thế, hôm nay các em nghỉ hai giờ sau, cả lớp rộ lên vỗ tay, rồi ồn ào kéo nhau ra về, đám thì đi tắm suối, đám kéo nhau đi xi nê. Thỉnh thoảng, sang hơn, đi xem những phim mới về như “Độc Thủ Đại Hiệp” Vương Vũ đóng, “Đường Sơn Đại Huynh” Lý Tiểu Long đóng, “Cuốn Theo Chiều Gió”, … ở rạp Rex tại trung tâm Sài gòn. Những hôm ấy đông như hội, không ai xếp hàng cả, cứ thế xô đẩy, chen lấn nhau cho bằng được, thò đầu vào chỗ quầy bán vé mua năm bảy vé cho mình và cho bạn. Mua được vé, lại chen ra, quần áo nhàu nhò xô lệch trông không ra sao cả. Hết vé, không sao, chịu trả thêm ít tiền, đã có những dân chuyên chen lấn mua vé họ bán lại.
Những ngày mới bước chân đến đất Mỹ, thấy đời sống họ văn minh, chỗ nào cũng thứ tự xếp hàng chờ đến lượt mình, tôi phục quá. Nghĩ lại những chuyện chen lấn cũ, thấy nước mình thực thiếu thốn và kém cõi so với người.
Thôi bây giờ xin trở lại chuyện hiện tại. Hiện tại, chính phủ Mỹ nói chung và tiểu bang Cali ta nói riêng, đang thực hiện hai cải tổ y tế quan trọng: hồ sơ điện tử (electronic health record, hay electronic medical record) thay thế cho hồ sơ giấy, và vào năm tới, các vị có Medi-Medi (vừa có Medi-Cal vừa có Medicare) sẽ buộc gia nhập một tổ hợp y tế. (Chính phủ không còn đủ sức để trông coi những người có Medi-Medi, đủ mọi sắc dân, chạy quanh xem nhiều bác sĩ, có người đi khám đến 29 bác sĩ, nên sẽ giao cho các tổ hợp y tế phụ trách việc này.)
Trong chương trình khuyến khích các bác sĩ dùng hồ sơ điện tử (electronic health record, hay electronic medical record) để chăm sóc cho người bệnh một cách có phẩm chất (quality of care), cho đến nay chính phủ Hoa Kỳ đã bỏ ra 3.1 tỷ đô la để tưởng thưởng cho gần 2,000 nhà thương và 41,000 bác sĩ bắt đầu dùng hồ sơ điện tử. Riêng trong tháng 1/2012 vừa qua, 519 triệu đô la đã được sử dụng vào việc này.
Trong phòng khám, chúng ta sẽ thấy ngày càng nhiều bác sĩ dùng computer để ghi chép, thay vì hý hoáy viết vào hồ sơ giấy như trước. Và chúng ta có thể theo dõi công việc bác sĩ làm từng bước trên mành ảnh monitor.
Tất nhiên, chúng ta ngày càng hiện đại hơn, cải tiến trong mọi ngày nghề, dùng những dụng cụ mới thay thế cho những dụng cụ cũ không có đủ các chức năng như dụng cụ mới. Một trang hồ sơ điện tử, khi hoàn tất, sẽ có đầy đủ mọi chi tiết về người bệnh (đang có những vấn đề gì, dùng những thuốc nào, đã chích ngừa những gì, soi ruột ngày nào, đi khám mắt ngày nào, …) ai nhìn vào cũng đọc được ngay, không như hồ sơ giấy nhiều bác sĩ chỉ quệch quạc vài chữ cho xong, và cũng chẳng ai đọc ra được là những chữ gì.
Trường hợp người bệnh cần đi bác sĩ chuyên môn (specialist), bác sĩ chính (primary care doctor) chỉ cần in ra tờ hồ sơ điện tử của mình, người bệnh đưa đến cho bác sĩ chuyên môn xem, sẽ giúp người bác sĩ chuyên môn rất nhiều. Nhất là trên vùng chúng ta, ít bác sĩ chuyên môn người Việt, người bệnh Việt Nam gặp rất nhiều trở ngại về phương diện ngôn ngữ, bản hồ sơ điện tử của bác sĩ chính người bệnh cầm theo thực là một tài liệu quí giá giúp cho bác sĩ chuyên môn và cả người bệnh.
Nhưng hồ sơ điện tử cần kỹ năng sử dụng computer và internet, đánh máy, tốc ký, cùng thì giờ. Về mặt thì giờ, mỗi người bệnh phải lấy hẹn đàng hoàng, được thăm khám trong vòng trung bình 15 phút, bác sĩ mới làm hồ sơ điện tử kịp. (Chính phủ Mỹ thâm thực, biết một số bác sĩ lấy tiền đủ của Medicare, mà chỉ xem mỗi người bệnh sơ sài trong vài phút, xem mà không khám, để ngày xem đến 50-60 người, tiền chính phủ đút túi, song không làm đủ bổn phận, nên nay dùng hồ sơ điện tử để trị, vì với hồ sơ điện tử, 15 phút một người bệnh, ngày làm việc 8 tiếng, chỉ khám được 32 người, nếu chịu khó nhịn ăn, nhịn uống, không vào phòng vệ sinh rửa tay! Một số vị đổi bác sĩ, đến khám tôi than: “Tôi mắc đi làm, muốn lấy hẹn đi khám bệnh nhưng bác sĩ trước của tôi không cho, bảo cứ đến ngồi chờ, ngồi chờ vài tiếng mất cả một buổi làm, nhưng khi vào khám, chỉ được xem trong vài phút là xong, không kịp hỏi gì cả bác sĩ đã biến mất, tôi chưng hửng!”)
Thực ra, với các vị cao niên nhiều vấn đề, cao áp huyết, tiểu đường, suyễn, ung thư, …, nhất là trong thời buổi ngày càng nhiều vị gia nhập các tổ hợp y tế (và năm tới tất cả sẽ phải gia nhập), tổ hợp nhận lệnh của Medicare, thúc các bác sĩ làm y khoa phòng ngừa đầy đủ cho người bệnh (gửi đi khám mắt, soi ruột già, …, xem báo cáo của các bác sĩ chuyên môn gửi về), thì 15 phút vừa khám chữa bệnh vừa làm y khoa phòng ngừa không đủ thiếu vào đâu cả. Nhưng hồ sơ điện tử trên internet thần hiệu, có khả năng giúp bác sĩ làm việc trước ở nhà, xem xét, tính toán các vấn đề của người bệnh trước khi thăm khám cho người bệnh trong phòng mạch. Hồ sơ giấy thì chịu, ra phòng mạch mới mở xem được.
Mọi việc chúng ta sửa soạn trước vẫn hơn chứ. Thế nên, đi khám bệnh, xin nhớ lấy hẹn trước!
Văn phòng tôi đã làm hồ sơ điện tử từ lâu, và tôi rất thích, vì vừa làm vui lòng chính phủ, vừa thấy mình đang có dịp sử dụng một phương tiện tân tiến để chăm sóc cho các người bệnh của mình hữu hiệu hơn trước. Nói chuyện với mấy vị bác sĩ bạn chưa hoặc mới bắt đầu làm hồ sơ điện tử, tôi giúp ý kiến, nói phải cho người bệnh lấy hẹn mới làm hồ sơ điện tử được, thấy ai cũng nói: “Cái khổ là người Việt Nam mình quen đi khám bệnh không lấy hẹn rồi, bây giờ thay đổi rất khó!”.
Nghe vậy, tôi lại chợt nghĩ đến cảnh chen chúc, xô đẩy mua vé vào xem đại nhạc hội và xi nê ngày trước. Chúng ta ở trên đất Mỹ lâu, đã thành công dân Mỹ, đi đâu cũng gọi điện thoại lấy hẹn trước, kẻo đến nơi người ta không nhận lại tẽn tò đi về có phải quê không, nhưng đi bác sĩ lại xem là chuyện chẳng có gì quan trọng, không lấy hẹn! Chính phủ Mỹ đang cải tổ y tế để người bệnh được các bác sĩ cung ứng một chăm sóc có phẩm chất hơn, nhân cơ hội này chúng ta cũng nên tự cải tổ, bác sĩ không nên sợ mất khách, khuyên người bệnh lấy hẹn khi đến khám, và người bệnh sẽ hiểu, vui vẻ lấy hẹn để bác sĩ làm việc đàng hoàng hơn, thăm khám cho mình kỹ hơn, thu xếp chuyện y khoa phòng ngừa cho mình đầy đủ, và… đúng kiểu Mỹ hơn. (Các bác sĩ Mỹ, Tàu, …, họ khám bệnh theo hẹn cả đấy thôi, có chuyện gì đâu nào, sao chúng ta không làm như họ được nhỉ!)
Chúng ta gốc Việt song đã là người Mỹ, nên tập lấy những lề thói tốt đẹp của Mỹ.