ĐAU CỔ TAY
Bác sĩ Nguyễn Văn Đức
8748 E. Valley Blvd., Ste. H
Rosemead, CA 91770
(626) 288-3306
(Quí vị có thể đọc những bài đăng trong các số báo trước trên website của tuần báo Saigon Times www.saigontimesusa.com, mục Y Học Tổng Quát.)
Chúng ta đã bước sang năm mới 2012, thêm một tuổi. Theo dòng thời gian, mọi thứ trong cơ thể chúng ta sẽ suy kém dần. Gân (tendon), bắp thịt (muscle) yếu hơn, dễ tổn thương, chúng ta đau chỗ nọ nhức chỗ kia.
Đau cổ tay thường gây do bệnh viêm gân De Quervain (De Quervains tendinitis).
Gân (tendon) là đầu của các bắp thịt (muscle), giúp bắp thịt gắn vào xương (bone). Sử dụng chúng quá mức và lâu ngày (chronic overuse), chúng ta dễ bị các bệnh viêm gân (tendinitis). [Không nên đau gì, chúng ta cũng bảo là "phong thấp". Chữ "phong thấp" mơ hồ, mỗi người hiểu một nghĩa (có người chảy mồ hôi tay cũng nghĩ bị "phong thấp"!), chúng ta tránh dùng. Ở Mỹ, chúng ta dùng đúng những tên bệnh Mỹ, đi đâu các bác sĩ cũng biết mình nói gì.]
Bệnh đau cổ tay vì viêm gân De Quervain rất hay xảy ra. Bệnh do viêm các gân chạy ngang chỗ mấu xương cổ tay bên có ngón cái.
Nguyên nhân
Cổ tay mé bên ngón cái có một mấu xương hơi nhô ra (radial styloid process), chúng ta có thể nhìn và sờ thấy khi gập cổ tay về phía ngón út. Đây là chỗ đầu gân của các bắp thịt "abductor pollicis longus" (giúp dang ngón cái), "extensor pollicis longus and brevis" (giúp ta ngửa ngón cái) chạy ngang.
Các hoạt động liên tiếp sử dụng ngón cái để cầm nắm, hoặc sử dụng ngón cái trong một công việc bất thường chưa quen thuộc, trong lúc xoay cổ tay dễ khiến đầu gân của các bắp thịt này cọ xát hoài hoặc mạnh vào chỗ mấu xương cổ tay và bị viêm.
Không chữa, sự cọ xát lâu ngày như vậy sẽ khiến các đầu gân của ba bắp thịt này cùng các bao gân (tendon sheath) quanh chúng có thể cứng lại, hóa sợi (fibrosis), làm cử động của ngón cái thành khó khăn, không còn nhuần nhuyễn.
Bệnh đau cổ tay De Quervains tendinitis cũng hay xảy ra cho phụ nữ mang thai, những trường hợp chấn thương cổ tay, bệnh viêm khớp rheumatoid (rheumatoid arthritis).
Định bệnh
Chúng ta thấy đau ở cổ tay mé bên ngón cái khi sử dụng ngón cái để cầm nắm, hoặc trong các cử động thường ngày khác của ngón cái và cổ tay. Đau có thể lan truyền xuống ngón cái hay đến mặt lòng cổ tay. Chỗ đau trông sưng khi so sánh với cổ tay bên kia.
Bác sĩ thăm khám, ấn tay vào chỗ này, chúng ta thấy thốn đau. Chúng ta thấy đau hơn khi bác sĩ gập cổ tay chúng ta về phía ngón út, hoặc đè vào mặt lưng của ngón cái ta trong lúc chúng ta cố cưỡng lại.
Không cần chụp phim để định bệnh.
Chữa trị
Sự chữa trị nhắm mục đích làm giảm viêm và ngừa bệnh tái phát.
Những trường hợp cấp tính (mới đau), sự chữa trị gồm việc giúp giảm đau và hạn chế các cử động của ngón cái.
Áp đá vào chỗ đau 15 phút, ngày 4-6 lần (mỗi 4-6 tiếng) rất tốt, giúp chúng ta bớt đau, dễ chịu. Những thuốc giảm đau loại "chống viêm không có chất steroid" (nonsteroid antiinflammatory drugs, viết tắt NSAID) như Ibuprofen, Aleve, … cũng giúp nếu cái đau không đến nỗi dữ lắm. Các dụng cụ như velcro thumb spica splint hay dorsal hood splint giúp hạn chế các cử động của ngón cái.
Khi cái đau đã bớt với những chữa trị trên (thường sau 3 đến 4 tuần), chúng ta nhẹ nhàng tập dang ngón trỏ mỗi ngày (làm 15-20 cái mỗi ngày, để chừng 5 giây mỗi lần).
Những trường hợp đau khi mang thai thường thuyên giảm vào cuối thai kỳ hoặc sau khi ngưng cho bú bằng sữa mẹ.
Trường hợp cái đau hay sưng không bớt với những chữa trị trên, dai dẳng quá 2-6 tuần, chúng ta chích thuốc steroid vào chỗ đau. Có thể chích lại 4-6 tuần sau nếu cái đau không giảm ít nhất 50%. Sau khi chích, chúng ta nên nghỉ dùng ngón cái 3 ngày, áp đá vào chỗ đau 15 phút mỗi 4-6 tiếng và uống Tylonol cho bớt đau (1000 mg ngày hai lần), đeo dụng cụ hạn chế cử dộng ngón cái trong vòng 3-4 tuần, và cẩn thận tránh cầm nắm, nâng nhắc với tư thế cổ tay đang gập về phía ngón út.
Những trường hợp vẫn đau hoặc đau tái phát sau hai lần chích trong vòng 1 năm có lẽ cần đến giải phẫu. Lúc đó, chúng ta nên được xem bởi bác sĩ chuyên khoa Xương (orthopedist), xem bác sĩ có khuyên chúng ta giải phẫu hay không. Tỉ lệ thành công của giải phẫu lên đến trên 80-90%.
Cái gì dùng nhiều quá cũng dễ hỏng, phần nào của cơ thể ta dùng nhiều quá cũng dễ đâm đau, nhất là khi chúng ta ngày càng thêm tuổi. Như nhiều bệnh gân và bắp thịt khác, bệnh đau cổ tay do viêm gân De Quervain xảy ra thường vì chúng ta sử dụng cổ tay và bàn tay quá mức ngày này sang ngày khác. Không chữa, ngón cái sau có thể khó sử dụng. Sự chữa trị tùy trường hợp đau cấp tính hay dai dẳng, từ áp đá, uống thuốc giảm đau, dùng dụng cụ bất động ngón cái, đến chích chất steroid vào chỗ đau và giải phẫu.