Menu



Đài Tưởng Niệm

Thuyền Nhân

Việt Nam

Tiếp Theo...

* CẦU NGUYỆN VÀ TƯỞNG NIỆM NGÀY THUYỀN NHÂN VIỆT NAM NĂM 2016 TẠI NAM CALI


* 40 NĂM QUỐC HẬN LỄ TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN, BỘ NHÂN ĐÃ BỎ MÌNH TRÊN ĐƯỜNG TÌM TỰ DO


* 30 THÁNG TƯ, TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN (Vi Anh)


* BI SỬ THUYỀN NHÂN (Nguyễn Quốc Cường)


* BIỂN ĐÔNG LỤC BÌNH TRÔI


* CÁI GIÁ CỦA TỰ DO


* CÁNH BÈO BIỂN CẢ (Văn Qui)


* CÂU CHUYỆN CẢM ĐỘNG VỀ CON TÀU MANG SỐ MT065


* CẦU SIÊU BẠT ĐỘ TẠI ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM WESTMINSTER


* CHUYỆN KỂ HÀNH TRÌNH BIỂN ĐÔNG (Nhiều Tác Giả)


* CHỨNG TÍCH ĐỂ ĐỜI: ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN (Vi Anh)


* CHUYẾN VƯỢT BIÊN ĐẪM MÁU (Mai Phúc)


* CHUYẾN VƯỢT BIỂN HÃI HÙNG


* CON ĐƯỜNG TÌM TỰ DO (Trần Văn Khanh)


* CÒN NHỚ HAY QUÊN (Nguyễn Tam Giang)


* DẠ TIỆC VĂN NGHỆ "LỜI NGUYỆN GIỮA BIỂN ĐÔNG" THÀNH CÔNG NGOÀI DỰ KIẾN CỦA BAN TỔ CHỨC


* ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN (Việt Hải)


* ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN TẠI QUẬN CAM (Vi Anh)


* ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM: BIỂU TƯỢNG THIÊNG LIÊNG CỦA NIỀM KHÁT VỌNG TỰ DO VÀ NHÂN QUYỀN


* ĐÊM DÀI VÔ TẬN (Lê Thị Bạch Loan)


* ĐI VỀ ĐÂU (Hoàng Thị Kim Chi)


* GALANG: BIA TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM BỊ PHÁ BỎ


* GALANG MỘT THỜI - MỘT ĐỜI (Nguyễn Mạnh Trinh)


* GIÁNG NGỌC PHỎNG VẤN NHÀ THƠ THÁI TÚ HẠP VÀ NỮ SĨ ÁI CẦM VỀ LỄ KHÁNH THÀNH ĐTNTNVN


* GIỌT NƯỚC MẮT CHO NGƯỜI TÌM TỰ DO (Lê Đinh Hùng)


* HẢI ĐẢO BUỒN LÂU BI ĐÁT


*"HÀNH TRÌNH BIỂN ĐÔNG: TỰ DO, MỘT NHU CẦU THIẾT YẾU, ĐÁNG ĐỂ TA ĐI TÌM"


*HÀNH TRÌNH GIAN NAN TÌM TỰ DO  


* HÀNH TRÌNH TÌM CON NƠI BIỂN ĐÔNG


* HÌNH ẢNH MỚI NHẤT CHUẨN BỊ KHÁNH THÀNH VÀO THÁNG 04-2009


* HÒN ĐẢO BỊ LÃNG QUÊN (Meng Yew Choong)


* HỘI ĐỒNG THÀNH PHỐ VINH DANH ỦY BAN THỰC HIỆN ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM


* HỘI ĐỒNG THÀNH PHỐ WESTMINSTER THÔNG QUA NGHỊ QUYẾT “NGÀY THUYỀN NHÂN VIỆT NAM”


* KHÁNH THÀNH ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM TẠI NAM CALI


* KHẮC TÊN TRÊN BIA TƯỞNG NIỆM (Việt Hải)


* LÀN SÓNG THUYỀN NHÂN MỚI


* LỄ ĐỘNG THỔ KHỞI CÔNG XÂY DỰNG ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM


* LỄ KHÁNH THÀNH TRỌNG THỂ ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM TẠI QUẬN CAM


* LỄ TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN TỔ CHỨC TRANG NGHIÊM TẠI NGHĨA TRANG WESTMINSTER MEMORIAL PARK


* LÒNG NHÂN ÁI (Tâm Hồng)


* LỜI NGUYỆN GIỮA BIỂN ĐÔNG (Thơ Thái Tú Hạp)


* MEMORIAL TO BOAT PEOPLE WHO DIED TO BE DEDICATED SATURDAY


* MỘT CÁI GIÁ CỦA TỰ DO (Trần Văn Hương)


* MƠ ƯỚC "MỘT NGÀY TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN" ĐÃ TRỞ THÀNH SỰ THẬT


* NGÀY THUYỀN NHÂN VIỆT NAM NĂM THỨ 5


* "NGÀY THUYỀN NHÂN VIỆT NAM" TỔ CHỨC TRỌNG THỂ TẠI WESTMINSTER


* NGƯỜI PHỤ NỮ SỐNG SÓT SAU CHUYẾN VƯỢT BIỂN KINH HOÀNG


* NHỮNG CHUYỆN HÃI HÙNG CỦA THUYỀN NHÂN (Biệt Hải)


* NHỮNG NGƯỜI ĐÃ CHẾT ĐỀU CÓ THẬT (Ngô Dân Dụng)


* NHỮNG THÁNG NGÀY YÊU DẤU NƠI HOANG ĐẢO (Tuấn Huy)


* NỖI BẤT HẠNH ĐỜI TÔI (Thùy Yên) 


* NỖI KHỔ CỦA MỘT THUYỀN NHÂN (Thy Vũ Thảo Uyên)


* NƯỚC MẮT CỦA MỘT THUYỀN NHÂN (Nguyễn Mỹ Linh)


* SAIGON TIMES PHỎNG VẤN MỤC SƯ HÀ JIMMY CILLPAM 4 NĂM CÓ MẶT TRÊN TÀU AKUNA CỨU HƠN 5000 NGƯỜI VIỆT NAM VƯỢT BIỂN TÌM TỰ DO TRÊN BIỂN ĐÔNG


* TÀU SẮT BẾN TRE (Tú Minh)


* THẢM KỊCH BIỂN ĐÔNG (Vũ Duy Thái)


* THẢM SÁT TRÊN ĐẢO TRƯỜNG SA


* THỊ XÃ WESTMINSTER VINH DANH TƯỢNG ĐÀI THUYỀN NHÂN


* THÔNG BÁO CỦA ỦY BAN THỰC HIỆN ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VN


* THƠ LÀM KHI ĐỌC TIN THUYỀN NHÂN (Viên Linh)


* THUYỀN NHÂN: ẤN TÍCH LỊCH SỬ


* THUYỀN NHÂN VÀ BIỂN ĐỘNG


* THUYỀN NHÂN VÀ MỘT VÀI HÌNH ẢNH CỨU NGƯỜI VƯỢT BIỂN


* THUYỀN NHÂN VIỆT NAM VƯỢT BIÊN, TỬ NẠN, ĐẾN BỜ TỰ DO ĐÃ GIÚP NHÂN LOẠI NHÌN RÕ ĐƯỢC CHÂN TƯỚNG CỦA CỘNG SẢN (Lý Đại Nguyên)


* TRÔI GIẠT VỀ ĐÂU (Nguyễn Hoàng Hôn)


* TRỞ VỀ ĐẢO XƯA... (Nguyễn Công Chính)


* TỪ TẤM BIA TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN Ở GALANG NHÌN RA CON ĐƯỜNG HÒA GIẢI


* TƯỢNG ĐÀI THUYỀN NHÂN VIỆT NAM ĐÃ CHÍNH THỨC ĐƯA VÀO WESTMINSTER MEMORIAL PARK


* TƯỢNG ĐÀI THUYỀN NHÂN ĐÃ ĐƯỢC ĐẶT VÀO VỊ TRÍ AN VỊ TRONG KHUÔN VIÊN WESTMINSTER MEMORIAL PARK


* TƯỞNG NIỆM QUỐC HẬN 30-4-2012

* VĂN TẾ THUYỀN BỘ NHÂN ĐÃ BỎ MÌNH TRÊN ĐƯỜNG TÌM TỰ DO


* VƯỢT BIỂN (Thanh Thanh)


* VƯỢT BIỂN MỘT MÌNH (Nguyễn Trần Diệu Hương)


* XIN VỀ ĐÂY CHỨNG GIÁM, AN GIẤC NGÀN THU


* XÓA DẤU VẾT TỘI ÁC (Phạm Phú Minh)


 Saigon Times USA

 

 

“DẤU BINH LỬA” VÀ

PHAN NHẬT NAM,

MỘT THỜI CHINH CHIẾN

 

NGUYỄN MẠNH TRINH

 

Những năm của thập niên 70, có lẽ là những năm đẹp nhất của cuộc đời tôi. Ở tuổi mới lớn, nhìn mọi sự việc đơn giản , cái lãng mạn của tuổi trẻ đã mang sự suy nghĩ đi xa hơn thực tế cuộc sống. Lúc ấy , chiến tranh bắt đầu tàn khốc . Những người bạn cùng lớp , có đứa đã mặc quần áo lính và cũng có đứa  đã nằm xuống với lá cờ vàng ba sọc đỏ trên mộ và hàng chữ Tổ Quốc ghi ơn.   Vào giảng đường  học đại học , thi rớt một năm là vào quân trường ngay. Trong cái không khí ấy, chúng tôi  đã đọc những trang bút ký chiến tranh  của những người đi lính trước , để tưởng tượng ra những khổ nhọc mà sau này, khi đã bắt đầu đoạn đường chiến binh sẽ hiểu thấu.  Có những bài viết, làm xúc động sâu xa . Có những câu thơ  mang đến sự chia sẻ tột cùng.

Chúng tôi đọc Nguyễn Bắc Sơn . Chúng tôi đọc Phan Nhật Nam. Thấy “Chiến tranh Việt Nam và tôi”. Thấy “Dấu Binh Lửa". Thấy “ Mùa Hè Đỏ Lửa”. Thấy những người chết và những người đang lầm lũi trong khói lửa chiến tranh.

Như Đỗ Quý Toàn  đã đọc  “ Ngày mưa đọc lại Dấu Binh Lửa”, với những cảm giác bàng hoàng, của những thiên anh hùng ca tàn khốc, vỡ vụn:

ngày mưa đọc lại Phan Nhật Nam

trời bỗng xầm đen tóe sấm sét

mặt đất ào ào trận pháo tuôn

trong thành  phố tử thần co quắp

viên đạn cuối cùng đã bắn đi

người chết giữa trời trên đồng cháy

hồn anh thảng thút bay lên không

suốt dọc Trường Sơn đất run rẩy

mặt trời chưa thấy đêm dài ôi

từng khối lớn mênh mang đặc cứng

qua khe nhìn lại đồi C2

nhớ lại anh em ta nằm xuống…”

 Chiến tranh , là những điều quái gở , là chuỗi dài chém giết cả mấy chục năm , như Nguyễn Bắc Sơn thổ lộ:

 "Kẻ thù ta ơi những đứa xâm mình

Ăn muối đá mà điên say chiến đấu

Ta vốn hiền khô ta là lính cậu

Đi hành quân rượu đế vẫn mang theo

Mang trong đầu những ý nghĩ trong veo

Xem cuộc chiến như tai trời ách nước

Ta bắn trúng ngươi vì ngươi bạc phước

Vì căn phần ngươi xui khiến đó thôi

Chiến tranh này cũng chỉ một trò chơi

Suy nghĩ làm gì lao tâm khổ trí

Lũ chúng ta sống một đời vô vị

Nên chọn rừng sâu núi cả đánh nhau

Mượn trời đất làm nơi đốt hỏa châu

Những cột khói giả rồng thiêng uốn khúc

Mang bom đạn chơi trò chơi pháo tết

Và máu xương làm phân bón rừng hoang.”

Những bài hát,  có hình dáng chiến tranh, có khăn tang cô phụ, có hình tượng của một thời núi xương sông máu, dù phản chiến hay cổ võ chiến đấu , với lời ca từ làm nhỏ lệ chúng tôi. Thân phận con người trong cơn bão lốc như chẳng còn chút giá trị. Viết về một thời đại ấy, là kể lại những kỳ tích mà mấy chục năm sau , lớp tuổi  trẻ tiếp theo lớn  lên khó tưởng tượng nổi. Dù rằng, những tác phẩm ấy chỉ nói lên một phần không toàn diện cuộc chiến.

Một nửa, là dòng chữ Phan Nhật Nam, một nửa là câu văn Bảo Ninh. ( Tôi chỉ nói Bảo Ninh của Nỗi Buồn Chiến Tranh thôi,Còn Bảo Ninh bây giờ  của “ Tản mạn trên đường bị kẹt xe: thì hiện nguyên hình là một … văn nô có đẳng cấp).  Chiến tuyến phân đôi khiến hai bên chỉ nhìn thấy ở phận mình. Nỗi niềm riêng , của những người bắt buộc lao vào cuộc chiến .Bao nhiêu năm qua, thống hận đã hết nhưng đau xót vẫn còn . Những vết thương vẫn chưa lành miệng…

Nhưng, có người nói bây giờ mà đọc bút ký chiến tranh của thời xa xưa ấythì hơi … chậm tiến. Chiến tranh đã qua lâu lắm rồi đã hàng nửa thế kỷ ,bây giờ nhắc lại có ích gì, như hành động cứ moi mãi vào vết thương tâm của cả một dân tộc.

Viết bút ký chiến tranh,  là phản ánh lập trường chính trị một cách chủ quan, chỉ là một cách nhìn của một phía và chỉ soi rọi đến mõt nửa chân lý mà thôi.Đọc những trang sách viết về chiến tranh, chúng ta có thể rõ ràng mường tượng vị trí chính trị . Từ Phan Nhật Nam  đến Bảo Ninh, từ  Trần Hoài Thư  đến Trần Mạnh Hảo, .. dù thời điểm sáng tác có khác, dù hoàn cảnh , môi trường có khác , chiến tuyến có khác nhưng những giòng chữ viết của họ phần nào nói  lên được tâm cảm của người lính trong bão lốc chiến tranh…

Nhưng, trên phương diện văn học sử, những tác phẩm như Dấu Binh Lửa , như Nỗi Buồn Chiến Tranh, .. chính là những ghi chép lại của tâm tư một thời, những ngày khốc liệt nhất của lịch sử. Khác với vai trò của một văn công tuyên truyền , họ mang cái lửa của những người tuổi trẻ sống trong một thời kỳ không thể có một quyết định nào khác hơn là cầm súng.Những người không thích chém giết mà vẫn phải lao mình vào lửa đạn.

Tôi đọc Phan Nhật Nam trong tâm cảm ấy. Dấu Binh Lửa,  Dọc Đường Số 1, Mùa hè Đỏ Lửa , là những bút ký  ghi lại một thời mà chúng ta đều gắng quên mà phải nhớ. Một thời kỳ mà những suy tư đã dằn vặt lên những “ con người “ biết nghĩ đến phát điên lên được. Thực tế lịch sử  đã tròng tréo lên nhau hết mắc míu này đến liên hệ kia. Những thế lực ngoại quốc chi phối, những tâm cảm bức bối nhược tiểu, những con đường đi ít có ánh sáng mặt trời. Tuổi trẻ bị đẩy vào mê cung và quanh quẩn lồng lộn trong những chấn song giới hạn như trong một bẫy rập.

Hình như , bút ký chiến tranh Dấu Binh Lửa   đã gây nên rất nhiều phản ứng trong giới cầm bút. Nhà thơ Đỗ Quý Toàn đã cho rằng đây là một kiệt tác viết về chiến tranh. Nhà báo Chu Tử cũng phát biểu như  thế. Những dòng chữ , viết bằng máu và mồ hôi của một chiến trận có

thực và những phẫn nộ có thực  đã   thuyết phục được người đọc.  Đến nỗi , những người cầm bút phía đối nghịch bên kia như Tô Hoài  và Nguyễn Tuân cũng phải nhận rằng quả thực Phan Nhật Nam đã viết tác phẩm của mình bằng máu , nhưng là một loại máu bị nhiễm độc. Và , khi chấm dứt chiến tranh, Phan Nhật Nam đã nếm biết bao nhiêu đòn thù, với những ngày biệt giam dài dằng dặc.

Dù ở bất cứ một nhãn quan chính trị nào,  ở những kết luận, đều chung một nhận định,  chữ viết của Dấu Binh Lửa, Mùa Hè Đỏ Lửa  là những dòng chữ của văn chương mang nỗi niềm của tuổi trẻ một thời đại rất là đặc biệt Việt Nam.

Trước khi là lính , Phan Nhật Nam  là một sinh viên sĩ quan trường Võ Bị Đà Lạt. Tôi để ý thấy ông ít tôn sùng một thần tượng nào , nhưng khi nhắc về Trường Mẹ của mình, ông đã viết với sự tôn trọng .  Hơn nữa , với cả một tâm tình đằm thắm mà ông đã có từ thuở hoa niên . Những người , mà ông gọi là thầy, là niên trưởng , hay niên đệ, trong văn chương ông, đều có nét chung mang nhân bản , của những mẫu người yêu đất nước và mong muốn hòa bình dù phải bắt buộc cầm súng . Những lời ông ngỏ, như những tâm sự gửi đến , để chia sẻ:

“…Tôi ở lính tám năm, năm nay 26 đi lính năm 18  suốt tám năm của một thời lớn lên tôi đem tặng hết cho quân đội, không phải  đến bây giờ tôi thất vọng chán nản vì công danh không toại ý, cuộc sống bị ép buộc không đúng như mơ ước  nên cay cú hằn học với nhà binh. Không như vậy, tôi đi lính năm 18 tuổi vào học trường tình nguyện ra làm ông Quan một. Chẳng có ai lôi  kéo tôi vào trường ấy, tôi tự động hăng hái hãnh diện để trở thành một Sinh Viên Sĩ Quan với ý nghĩ  đã chọn đúng cho mình một hướng đi , một chỗ đứng dưới ánh mặt trời mọc. Tôi có những rung động thật thành thực khi đi trong rừngthông hương nhựa thông tỏa đặc cả một vùng đồi, sung sướng vì thấy đã đưa tuổi trẻ vào trong một thế giới có đủ mơ mộng và cứng rắn , một thế giới pha trộn những ước mơ lãng mạn hào hùng.. Chuyển quân trong sương đêm , trong mây mù, ánh lửa mục tiêu của một đêm đông, trong hốc núi hoang vắng, thế giới mạo hiểm giang hồ của Jack London phảng phất đâu đây..

Tôi say mê và thích thú với những khám phá mới mẻ đó. Nắng cao nguyên trong những ngày cuối năm vàng tươi rực rỡ, đứng ở đồi nhìn xuống hồ suối Vàng trong vắt yên lặng, người như muốn tan vỡ thành muôn ngàn mảnh nhỏ theo cơn gió bay chập chờn qua vùng đồi trùng điệp và tan đi trong nước hồ xanh ngắt…”

Không phải  cảm giác và tâm tưởng ấy là của riêng tác giả Dấu Binh Lửa. Mà hình như của chung những chàng lính” sữa “ quân trường. Huấn nhục không làm vơi chất lãng mạn mà còn tạo thành một truyền thống để những cực nhọc thăng hoa thành những kỷ niệm đẹp một thời.

Đà Lạt, phong cảnh hữu tình, người cũng đẹp và trời đất bốn mùa cũng có nét đẹp cách riêng.  Sống ở trong môi trường ấy, óc tưởng tượng đã phát triển để thấy được cái lồng lộng vô biên của cuộc nhân sinh. Thực tế cũng có nhiều trắc trở, ngày tháng rồi sẽ kéo dài những mệt mỏi , nhưng trong rực rỡ những hy vọng vẫn là những bản hoan ca của một tuổi trẻ thanh xuân. Không phải là những bài hát mị lính rẻ tiền kiểu “ anh tiên tuyến em hậu phương” mà là những tâm tư chất ngất hùng tráng của những câu thơ hào hùng thuở nào nhắc đến một thời trăng treo vó ngựa. Phan Nhật Nam viết về những ngày ở Trường Mẹ:

“.. Phải nói thật những ngày ở lính đầu tiên của tôi đầy trong sáng và đẹp đẽ. Trong sáng như  giấc  mơ của số tuổi 19, giấc mơ mù mờ có cánh chim trắng bay chậm rãi qua rừng thông….nhưng đời sống nhà binh không hẳn là vậy, nó còn có sĩ quan cán bộ, có nghi lễ, có đủ những phiền toái hỗn độn mà đời sống dân sự không ai nghĩ ra được… Nên khung trời đầy sương mù bí mật ngoài khung cửa sổ hiện ra như một thách thức đối với đời sống kìm kẹp của tôi hiện tại.

Đây cũng là một thời gian thật khủng hoảng, mỗi đêm nhìn về phía thành phố đầy ánh đèn tôi không ngủ được, tưởng như có một tiếng gọi của đời sống ở bên ngoài quân ngũ đang nhắc nhở thúc gịuc , một đời sống thực sự tôi không có. Từ khung cửa sổ nhìn xuống những dàn đồi im lặng chạy dài trong sương mù và đằng xa ánh đèn xanh của vườn Bích Câu ma quái diễm ảo, tôi thấy rõ trong tôi có một  nỗi cô đơn khủng khiếp hiện hình sừng sững. Những lúc ấy tôi thấy được con người thực của mình, một gã trai trẻ viễn vông, thấy rõ những cười đùa ban ngày, những buổi học, bữa ăn tập thể không ảnh hưởng gì đến con người trong tôi.không thể có được một ý niệm về chuyên môn quân sự mà bằng tất cả mọi cách nhà trường cố nhét vào trong đầu óc.Những

Đội hình tác chiến, cung cách chỉ huy, chi tiết kỹ thuật về vũ khí trôi qua trí não mơ hồ như một cơn gió nhẹ. Hai năm sống ở mái trường đó như một cơn gió phiếm du. Những giây phút thực nhất là phiên gác nửa đêm về sáng dưới ánh đèn pha của vọng gác kho đạn tôi khám phá được một thế giới của cây cỏ  đang thở , đang lớn lên, những giây phút khoảng năm giờ sáng, sau phiên gác nhìn xuống phòng sĩ quan trực, người lính kèn im lặng đưa lên môi thổi bài kèn báo thức . Và giây phút thực nhất không gì hơn suốt ngày chủ nhật một mình một ngựa chạy như bay vào hướng đồn Daksard . Con đường đỏ còn ướt sương đêm,  trời chưa tan hẳn  mù , ngựa phi như gió cuốn, ngựa đi vào trong một vùng mù đặc, rừng thông chuyển động ào ào, cả trời cao nguyên tan biến chập chờn theo vó ngựa.Kết quả sau hai năm  ăn nhờ chánh phủ tôi được biến thành ông quan Một ra trường đi binh chủng hung hãn nhất…”

Vào lửa đạn, đi qua từ những chiến trường này đến trận chiến nọ, trải qua bao nhiêu thăng trầm binh nghiệp, bao nhiêu lần thương tích, bao nhiêu lần thấy cái lý tưởng thời xưa bị vầy đạp, vẫn thấy, sáng ngời những ngày tháng quân trường, vẫn thấy, niềm hãnh  diện xuất thân từ ngôi Trường Mẹ vẫn chưa nhạt phai.

"... Tôi ra trường năm 1963, thời gian chiến tranh bắt đầu nặng và hỗn loạn không phải chỉ thuần túy ở sự kiện chiến tranh nhưng đã bắt đầu gây mầm bùng nổ ở lòng người. Lẽ tất nhiên là sĩ quan nhà nghề, xuất thân từ quân trường mà quyền hành của khóa đàn anh không phải chỉ để thi hành kỷ luật nhưng là một ám ảnh khủng khiếp cho khóa dưới. Chỉ  một cái quắc mắt của Nguyễn Xuân Phúc (khóa 16) khi bước lên bục gỗ, hai trăm người của khóa tôi co rúm tê liệt như con nai chết trước nhãn quan khủng khiếp của con hổ. Một  sinh viên sĩ quan khóa 19 vì quá sợ niên trưởng nên dù trái lựu đạn đã bật kíp nhưng cũng không dám ném đi vì chưa nhận được lệnh( trong bài học ném lựu đạn tất cả các động tác đều theo lệnh) nên hậu quả trái đạn nổ trên tay….

Tôi biến thành một người lính thực thụ, trận lớn , trận nhỏ, chiến dịch hai tháng , ba tháng, dài ngắn, từ Sài Gòn trở ra Bến Hải, tôi đi đủ. Những địa danh xa xôi bất kỳ một xó xỉnh hiểm hóc nào của miền Nam này tôi cũng có thể biết rõ một cách tường tận . Từ  những miền quá nổi tiếng như khe Sanh , Cồn Tiên đến những làng nhỏ từ cửa Việt đi ra  : Diêm hà Trung, Diêm Hà Nam, cái làng nhỏ cuối thung lũng sông Kim Sơn , làng Hà Tây, đèo ông Hổ đổ xuống Phù Củ ra Phù Ly, Phù Cát thẳng đến biển là núi Lồi, đầm Trà Ổ, xuống phía Nam là đầm Nước Ngọt. Lên đến Pleiku, trực thăng vận xuống phía Nam Biên giới Lào Việt đầu ngọn sông Ia-Drang…Đâu đâu tôi cũng đến. Năm thứ nhất , năm thứ hai, thứ ba tôi sống thoải mái, vì đã đi đủ, nhìn đủ.Tôi cũng chấp nhận cho sự góp mặt ở chiến cuộc; góp mặt để chấm dứt chiến tranh. Thắng bại không kể , nhưng cốt yếu là không ở ngoài , không chạy trốn trong khi bạn bè những người cùng trang lứa đang tham dự đang ngã chết. Dù bên này hay bên kia , chết trong thù hận…

Những người đang đi tìm cái chết để biện giải cho đời sống….”

Chỉ có người ở trong cuộc mới hiểu được nỗi nhọc nhằn của một cuộc chiến phi lý . Ngoài tiền tuyến hy sinh , trong khi hậu phương thì bị phá nát bởi những tên vô trách nhiệm không một chút ý thức nào về dân tộc và quốc gia. Có những người trước khi vào lính là những sinh viên hay biểu tình tranh đấu nhưng khi gia nhập quân ngũ lại cảm thấy giận dữ khi máu xương và mồ hôi của mình và đồng ngũ mình bị phí phạm một cách cực kỳ vô ích. Cũng như, có những người lính, sau nhiệm vụ của mình , đã cầm bút như một cách thế để nói lên nỗi niềm tâm sự của mình.  Thú thực tôi cũng không tâm đắc mấy với những ngôn từ như nhà thơ lính , nhà văn lính.Ở một thời kỳ mà tất cả sinh lực, tất cả những tinh hoa của đất nước  đều dồn hết vào quân đội thì chữ lính đi sau có phải là thừa thãi không ? Nhà văn , nhà thơ  là đủ rồi, hà tất còn phải thêm chữ lính làm gì? Đâu có phải đó là dấu mộc của tấm giấy chứng nhận tại ngũ để trình cho cảnh sát đứng gác đường xét hỏi… thời chiến tranh, mọi người phải hoàn tất nhiệm vụ của mình với đất nước , với xã hội mình đang sống…

Tôi nghĩ đến cái mộng ước của đại tá Trần Ngọc Huyến , chỉ huy trưởng trường Võ Bị Đà Lạt một thời. Ông muốn hình thành một lớp

quý tộc mặc quân phục với tiêu chuẩn văn võ toàn tài. Từ bước đầu rèn luyện ở  quân trường, không phải chỉ là những kiến thức về quân sự về chuyên môn , mà còn cả những phương cách để học làm người nữa. Một mẫu người kiểu mẫu cho một thời đại.  Bằng mọi cách , với tất cả nỗ lực ông kiến tạo một tiêu chuẩn mẫu mực mới  cho phong cách và chân dung một sĩ quan hiện dịch. Tiếc là  thời gian đã không đủ để có một trắc nghiệm chính xác. Nhưng , từ những người con xuất thân từ Trường mẹ, họ đã không làm phụ lòng những mộng ước mong mỏi trên.Địa linh thì có nhân kiệt. Đỉnh Lâm Viên vòi vọi cao  nhưng  không phải   là chẳng thể vượt qua.

Bây giờ,  đọc những trang sách, lại thấy phảng phất đâu đây mùi nhựa thông buổi sáng hay mầu hoa quì vàng làm ngây ngất lòng người.cái sương mù bây giờ ở xứ người có làm nhớ đến màn sương mù đặc của Phan Nhật Nam thuở trước ? ai làm người lính gác đêm, nhìn thành phố mờ tỏ ánh đèn có thấy xao xuyến nỗi nhớ mong nào đó? Kỷ niệm sẽ rất đẹp , khi lúc ta đang tuổi xuân , lòng bừng bừng men rượu  của cuộc sống sắp đến. Đà Lạt, nơi  có những người lính alpha đỏ trên vai,  và những cô gái nữ sinh Bùi Thị Xuân , Couvent ,.. đầy e ấp. Ở đó có những mối tình đẹp nhưng cũng có những chia tay buồn bã. Hoa mimosa,  hoa anh đào, hoa quì  có một buổi nào nở rộ? Những người lính , lên đường mang giấc mộng của mình đi đến chiến trường , nơi trăng treo vó ngựa, nơi  sinh tử mịt mù.? 

Và với Phan nhật Nam, trong câu chuyện kể hoài không đủ, viết ngàn chương thiếu một tờ,  biết đâu , về sau, những lớp con trẻ lớn lên  đã thấy được những cảnh ngộ của cha ông trong một thời lịch sử qúa nhiều phức tạp…

Với tôi,  có một kỷ niệm nhỏ và một bài thơ. Bình sinh tôi rất  yêu mến những người lính nhảy dù. Ở đó tôi nhìn thấy họ qua những sự hy sinh những gian khổ vô bờ và cả những chiến tích hiển hách. Tôi có nhiều đứa bạn , đã hãnh diện vì mầu nón đỏ trên đấu và ra đi rất sớm trong chiến trận. Những năm của  thập niên 80, khi Phan Nhật Nam còn  bị dập vùi trong lao ngục tôi giở cuốn sách tái bản ở hải ngoại “ Mùa hè Đỏ lửa” và tự nhiên nhớ lại một thời chinh chiến đã qua. Tôi viết một mạch  với cảm lhái bừng bừng của một người sống lại những ngày dĩ vãng:

Đọc Mùa Hè Đủ Lửa, nhớ  tới Phan Nhật Nam.

Mùa hạ gió bạt đồi Quảng Trị

Cát bay con chốt mịt mù trời

Trang sách máu loang dòng bi ký

Ngôn ngữ tan tành miểng đạn rơi

Đếm thử bao nhiêu năm binh lửa

Bao nhiêu cái chết tựa trò chơi

Bão cát trăng treo rưng vó ngựa

Trường hành thảng thốt ánh sao khơi

Dựng một lá cờ trên cõi chết

Mặt trời phải mọc sáng hôm nay

Cổ thành thi gan  với nhật nguyệt

Nhìn lên bờ tường buốt ngón tay

Mùa hạ không bình yên An Lộc

 Giàn hàng ngang đại đội xung phong

Da thịt nổi gai miền tan 2khốc

Nhịp tim nhảy bước chiều mênh mông

Vào Xa Cam bắt tay thằng 8

 Sương xuống hay là khói cơm chiều

Ngồi hố cá nhân chiều ảm đạm

chiều hoang cháy xém nỗi đìu hiu

nón sắt còn đây đâu người lính

giầy trận bước lầy nẻo máu xương

địa ngục thiên đàng trời sẵn định

đỏ thẫm máu loang những tấc đường

mùa hạ nắng hờn chiều biên trấn

Charlie có phải pháo đang gào

Sườn đá lở lói núi tự vẫn

Bè bạn anh em ở chốn nào?

Một trăm ngày kéo dài chiến trận

Đứt hơi người chết trẻ như mơ

Đen tỏa khói un vào vô tận

 Sự sống như cành cây chết lhô

 Sau lưng C bốc lửa ngọn

 Xuống mãi , xuống hoài ngút vực sâu

Đêm vỡ vụn những hồi chấn động

 Mặt trời , mặt trời ở chỗ nào?

Tân Cảnh , Đồi Gió , bờ Thạch Hãn

 Đất quằn quại hai tiếng Việt Nam

Cỏ lá ít hơn miểng bom đạn

 máu chảy sôi bờ ngực bàng hoàng

tuẫn quốc vong thân người vắng mặt

đêm nay gió chướng rủ nhau về

lòng tạnh không sao có nước mắt

 bút mực nào thê thiết cơn mê

nhìn bạn hữu anh em trang sách

tưởng tháng ngày bão lửa chưa quên

vết seo cũ còn nguyên dấu rạch

da thịt nào trời đất ngả nghiêng

Ơi Phan Nhật Nam dòng chữ viết

 Đỏ hồng ngôn ngữ máu còn tươi

Đầy đọa ngục tù đâu làm chết

Màu xanh lịch sử vẫn tinh khôi.

Bìa thơ tôi viết vào tháng 5 năm 1989, khi ở hải ngoại đang trong những ngày tưởng nhớ về một thảm nạn lịch sử của dân tộc. Đến nay ,  gần hai chục năm , Phan Nhật Nam đã sang định cư tại Hoa kỳ   và vẫn tiếp tục công việc của một người lính  dù bây giờ  không còn gươm súng . Cuộc chiến đã tàn nhưng ảnh hưởng vẫn còn và vẫn là niềm đau xót từ một cuộc nội chiến  xen vào chiến tranh ủy nhiệm của các đại cường…