CON SÓI ĐƠN ĐỘC
VÀ SỢI XÍCH
NGUYỄN TIẾN ĐỨC
Người bạn tù của tôi tên Phốc. Anh thuộc lực lượng biệt kích. Anh người mạn ngược. Dáng anh rất thô. Anh thường nằm trên một cái võng tự đan lấy mắc từ gốc cây nọ sang gốc cây kia. Anh ít trò chuyện với ai. Chúng tôi gọi anh là con sói đơn độc. Anh chỉ chơi với con gà con bạn anh cho.
Anh thân với tôi trong trường hợp đặc biệt. Một hôm trại đánh kẻng. Nghe kẻng một là chuyển trại, hai là chúng tôi sắp bị khám xét. Chúng tôi gặp trường hợp sau. Việc đầu tiên là phải dấu những vật bén nhọn. Thứ hai là phải thủ tiêu tất cả giấy tờ tiếng Anh.
Tôi thấy các bạn tôi dấu dao dưới cống gần bếp. Tôi lóe lên một sáng kiến. Tôi lấy con dao tây đẹp của mẹ tôi gửi cho tôi đâm phập vào cây chuối gần giếng nước. Tôi lấy chân đạp mạnh cho lút cán. Lúc đó Phốc đứng cạnh tôi cũng theo tôi đâm con dao díp của anh vào một thân cây chuối khác. Trong nháy mắt.
Sau cuộc khám xét chúng tôi trở lại bụi chuối moi dao ra an toàn. Lúc đó không có cặp mắt của người thứ ba. Chúng tôi đã làm chuyện này sau bữa cơm chiều và người nọ canh chừng cho người kia. Kể từ đó, thỉnh thoảng Phốc nói chuyện với tôi.
Anh nằm ở góc phòng kế phòng tôi và gần cầu tiêu. Một buổi chiều anh nhờ tôi đun thêm một “gô” nước cộng thêm với gô nước sôi của anh đổ xuống cái tổ kiến lửa dưới chiếu của anh. Có cả ngàn con. Thế mà đêm đó anh vẫn bị lũ kiến đỏ sốt sưng cả lưng.
Có lần đào giếng, tôi đã bắt phải cái thăm đào khúc gần dưới đáy. Anh tình nguyện đào khúc của tôi để tôi được đào tầng đất đầu tiên. Xuống sâu rất ngộp thở. Bây giờ tôi và Phốc trở nên hai người bạn thân.
Tôi ăn ít nên thường thường cả một phần tư thau bo bo cho anh. Phốc có thể ăn gấp ba tôi. Cứ đến lần tôi làm vệ sinh bếp – có nghĩa là rửa chảo cơm bao giờ anh cũng làm hộ tôi để vét cháy dính ở chảo ăn mới đủ no. Có một thời gian Tàu đánh Việt Nam, trại tôi không được thăm nuôi, tôi thấy Phốc chiều chiều vác cái cần câu lúi húi ở những ao rau muống nở đầy hoa tím để câu vài con nhái con bằng đầu ngón tay cái nấu canh với rau dền dại ăn. Tôi luôn luôn cung cấp cho anh bột ngọt. Anh không còn thân nhân nào.
Anh bảo tôi mình phải sống còn. Ngoài ra không còn gì đáng kể đối với một người tù không biết ngày nào trở về. Hãy ăn mọi thứ có thể ăn được, kể cả bò cạp nướng, kể cả bất cứ con gì nhúc nhích trừ rắn độc!
Một lần anh và tôi đang đào đất để chôn cọc, rào lại hàng kẽm gai ba lớp gần mấy cái chòi canh của vệ binh, tôi cuốc lên một vật xanh biếc. Hóa ra là con cánh cam. Tôi nhớ con gái tôi quá. Nếu ở nhà, tôi đã buộc sợi chỉ để cho con cánh cam bay vòng vòng cho con tôi chơi như bà ngoại tôi thường làm như thế hồi tôi còn nhỏ. Tôi cầm con cánh cam và tung lên trời. Con cánh cam xòe cánh bay qua rào kẽm gai rồi mất hút trong không. Tôi nhìn về phía con cánh cam. Tôi thấy Phốc nuốt nước bọt cũng nhìn về phía con cánh cam như tôi. Ngoài rào kẽm gai phía xa, có một cậu bé chăn bò đang thả diều.
Một buổi sáng chủ nhật, tôi thấy anh xuống cái phòng trước kia thuộc ban quân xa để tập thể dục. Trong phòng hoàn toàn mùi dầu. Mặt sàn đen. Giữa sàn là một sợi xích to treo trên bó thõng và gắn xuống sàn. Anh rủ tôi tập cùng. Tôi thấy có lý. Thế là tôi tập cùng anh. Tôi và Phốc thường nắm lấy sợi xích để tập tay và tập bụng. Anh cũng rủ tôi chạy tại chỗ cho bền sức chịu đựng. Sau một thời gian tập với Phốc, lúc nào phải “xuống gạo” hay bột mì với những bao nặng 50 cân tôi không còn thấy đứt hơi và tim muốn ngừng đập như hồi mới đi tù. Tôi sợ nhất vác gạo và khiêng củi từ rừng về. Tôi năng có 45 kí kể cả giầy và quần áo! Cân lúc ăn no.
Có một đêm tôi nghe thấy tiếng hỏa châu nổ. Tôi hãy còn mất ngủ. Ngoài song cửa, bầu trời được rọi sáng. Năm phút sau, quản giáo đi cùng một vệ binh vác AK ra lệnh mọi người ra khỏi phòng. Chúng tôi xếp hàng. Quản giáo lấy đèn pin rọi xuống chân từng người. Điểm danh xong lại tiếp tục vào ngủ.
Tôi thức trắng đêm. Tôi đoán có người vượt trại tìm tự do.
Sáng hôm sau, chúng tôi mới biết người vượt trại chính là Phốc. Tôi không biết chuyện gì sẽ xẩy ra cho cả Phốc lẫn tôi. Vì sáng nào tôi cũng tập thể dục nhất là tập chạy với anh. Hóa ra Phốc đã chuẩn bị cả mấy tháng rồi. Hôm trước anh có xin tôi một số đường thẻ. Bây giờ tôi mới biết tại sao Phốc tập chạy dai sức. Bây giờ tôi mới biết tại sao VC bắt chúng tôi đào ao nuôi cá trước đó một tháng. Cái ao cá khá sâu chạy vòng bờ rào kẽm gai trại giữa hai chòi canh có gắn đèn pha. Ao rộng đến 10 thước.
Tôi rất mừng dù sao Phốc cũng được sống ngoài vòng kẽm gai như con cánh cam hôm nào tôi và anh bắt gặp. Cái hôm mà tôi thấy anh nuốt nước bọt nhìn lên bầu trời với ánh mắt khao khát.
Không khí trại rất căng. VC không nói gì. Tôi vẫn quyết định ra chỗ cũ tập. Tôi lập luận nếu bỏ tập có thể bị nghi ngờ liền. Tôi vẫn tập với sợi xích. Tôi không thấy quản giáo gọi lên “làm việc”. Tôi chờ điều này. Điều tệ hại nhất luôn luôn có thể xẩy ra trong bất cứ một trại tù Cộng Sản nào trên toàn thế giới.
Một tuần sau, anh bạn trong tổ làm lò rèn được lệnh chặt sợi xích làm đôi và đóng một cái còng chân bàng gỗ nặng. Quản giáo nói lờ mờ Phốc đã bị bắt lại.
Sau hồi kẻng, chúng tôi bị tập trung và VC đã đưa Phốc ra để kết tội. Anh đi rất khó với cái cùm có xích. Hai tay anh phải nân sợi xích lên mới bước được. Tự nhiên tôi ứa nước mắt.
Phốc đã bị bắt khi anh trốn tới Biên Hòa. Có lẽ đói quá, Phốc đã ra ruộng bắp bẻ bắp ăn. Anh đã bị mấy đứa bé chăn bò đi báo công an địa phương. Phốc đã bị biệt giam trong thùng sắt mấy ngày ở trại. Thứ hỏa lò khối vuông.
Có hôm anh được ra để đi vệ sinh ở một gốc cây me gần bờ rào phòng tù của tôi. Tôi thấy an toàn, ném lén cho anh một gói 9 viên đường thẻ. Tôi mong anh hên vơi con số 9.
Đó là 9 viên đường cuối cùng tôi cho anh và cũng là lần cuối cùng tôi trông thấy anh. Ngay đêm hôm đó, VC đã đưa anh đến một trại khác nghe đồn ở tận ngoài Trung. Cái kỷ vật cuối cùng anh để lại cho tôi là con gà trống con bằng nắm tay mù cả hai mắt vì lên đậu. Tôi nuôi vài ngày rồi quyết định chặt cụt đầu nó thật nhanh để con gà đỡ đau. Tôi không dám ăn thịt con gà con. Tôi giết con gà để đỡ nghĩ tới Phốc.
Sau này, nghe đồn là anh đã bị bắn chết trong rừng mây. Lần vượt trại thứ hai.
(Đồng Chó Ngáp)