HẠNH PHÚC VÀ CHỦ THUYẾT VẬT CHẤT
K. SRI DHAMMANANDA
PHẠM KIM KHÁNH CHUYỂN DỊCH
Nhiều người lầm tưởng rằng họ có thể giải quyết tất cả mọi vấn đề nếu có tiền, nhưng họ không nhận thức rằng chính tiền và sự nghiệp cũng mang theo những vấn đề của nó. Riêng tiền của không thể giải quyết tất cả mọi khó khăn.
Nhiều người không bao giờ biết như vậy và, xuyên qua suốt kiếp sống, họ tận dụng mọi năng lực để cố gắng tích tụ “điều này” và “vật nọ”. Đến khi đã đạt được rồi họ cảm thấy rằng bao nhiêu đó cũng chưa làm cho họ thỏa mãn, mà còn phải tích tụ thêm nữa những “điều này” và những “vật nọ” khác. Trong thực tế, càng được nhiều họ càng muốn có thêm và như thế họ không bao giờ an vui hay biết là đủ.
Khi ta đánh mất một vật gì, lời khuyên sau đây sẽ đem đến ta một niềm an ủi lạ thường:
“Đừng nói rằng cái này là của anh,
Và cái kia của tôi,
Chỉ nói cái này đến với anh,
Cái kia với tôi.
Như vậy chúng ta có thể không luyến tiếc
Cái ánh sáng đang phai mờ
Của tất cả những sự vật rực rỡ vinh quang
Mà nay không còn nữa.”
Tài sản không phải là cái gì để ta giấu cất một nơi rồi khát khao tìm thêm nữa. Nó phải là cái gì để ta sử dụng nhằm đem lại an lành, cho ta và cho kẻ khác. Nếu bạn trải qua suốt thời gian của mình để bám víu vào tài sản sự nghiệp mà không nghĩ đến bổn phận đối với quốc gia, với đồng bào và tôn giáo của bạn, có thể một ngày kia, khi đến lúc, bạn sẽ phải ra đi với tâm hồn đầy lo âu sợ sệt và bỏ lại tất cả trên thế gian này. Bạn sẽ không thọ hưởng tài sản mà bạn đã khó nhọc dành dụm.
Hy vọng có được tiền của và lợi lộc bằng cách cờ bạc cũng giống như đứng ngoài trời và mong có những đám mây che nắng. Trong khi ấy, mưu tìm tiến bộ và thạnh vượng bằng cách chuyên cần làm việc thì giống như xây cất nhà cửa kiên cố để đỡ nắng che mưa.
“Tài sản sự nghiệp sẽ ở lại, sau khi bạn ra đi. Thân bằng quyến thuộc sẽ đưa bạn đến phần mộ, rồi về. Chỉ có những hành động, tốt và xấu, của bạn trong kiếp sống sẽ theo bạn qua bên kia nắm mồ.”
Nhiều việc mà ta ước vọng bao nhiêu sẽ đem lại hạnh phúc, đã làm cho ta thất vọng khi đạt được nó, như ba điều ước trong truyện cổ Ấn Độ. “Có nhiều tiền của”, nghe chừng như là một cái gì tuyệt diệu! Còn gì tốt đẹp hơn? Nhưng khi ta đạt được rồi, có thể ta cảm thấy rằng chính nó đem lại cho ta những lo âu mới, như việc phải sử dụng nó bằng cách nào, làm sao để giữ gìn nó hoặc nữa, có thể nó dẫn dắt ta đến những hành động điên rồ. Người giàu tiền của bắt đầu thắc mắc tìm hiểu, xem bạn bè của mình bằng chính giá trị riêng của mình hay chỉ bằng tiền của mà mình đang có. Đây cũng là một hình thức phiền muộn thuộc về tinh thần. Và luôn luôn có tình trạng nơm nớp sợ mất cái gì đã có. Cái “có” này có thể là tiền của hay một ngườ thân. Như vậy, khi ta thành thật nhìn rõ vào bên trong cái mà ta gọi là “hạnh phúc”, chúng ta thấy rằng đó chỉ là một ảo ảnh lững lờ phát hiện trong tâm mà không bao giờ chúng ta nắm lấy được, không bao giờ trọn vẹn, không bao giờ đầy đủ, hoặc ít lắm nó cũng mang theo tánh chất sợ sệt, sợ mất đi.
Tiền của chỉ trang trí cho cái nhà của bạn, không thể trang trí cho chính bạn. Chỉ có những phẩm hạnh cao thượng của bạn mới có thể làm cho bạn trở nên đẹp. Y phục chỉ làm đẹp xác thân của bạn chớ không làm cho bạn đẹp. Chỉ có tác phong trong sạch và thanh cao của bạn trang trí bạn.
Phương pháp áp dụng để tạo hạnh phúc phải là một phương pháp vô hại, không đụng chạm đến quyền lợi của bất cứ ai. Thọ hưởng hạnh phúc bằng cách gây đau thương cho một người hay một chúng sanh khác thì không có nghĩa lý gì.
Đức Phật dạy:
“Hạnh phúc thay! những ai nuôi mạng sống của mình mà không gây tổn hại đến ai.”
“Hạnh phúc là một loại nước hoa mà ta không thể rót lên trên mình người khác và cùng lúc, khỏi đánh rơi một vài giọt trên mình ta.”
Có lẽ bạn không thể thay đổi thế gian để cho nó thích ứng với ý muốn bạn, nhưng có thể biến cải tâm trí của chính bạn để mưu tìm hạnh phúc. Chỉ khi nào phải chịu thống khổ khi làm điều thiện bạn mới có thể thành tựu hạnh phúc cao thượng hơn người.
“Nếu ta muốn mưu tìm hạnh phúc, chớ nghĩ đến lòng biết ân hay bạc bẽo. Chỉ cho ra vì niềm vui được cho ra, thầm kín bên trong. Lòng bạc bẽo của con người như loại cỏ dại. Đức hạnh biết tri ân như hoa hồng. Hoa hồng thì phải được vunn bón, tưới nước, săn sóc, tưng tiu và gìn giữ.” D. Carnegie