ĐẠI TÁ HẢI QUÂN PAUL JACOBS,
KỂ CHUYỆN CỨU NGƯỜI VN NĂM 1975
SAN DIEGO – Đại tá Hải quân hồi hưu Paul Jacobs, cho tới bây giờ, cũng còn nhớ lời của vị Trung tá Hải quân: “Chúng ta sẽ phải gửi ông trở lại để cứu Hải quân Việt Nam. Chúng ta đã quên họ.” Và rồi Jacobs trở lại, chỉ huy nỗ lực cứu cấp đơn độc lớn nhất từng thực hiện bởi Hoa Kỳ -- 30,000 người miền Nam VN, nhiều người trong đó có thể sẽ phải bị giết hay bị đẩy vào tù nếu bị bỏ lại sau khi Sài Gòn sụp đổ vào tay quân Bắc Việt. Nỗ lực đơn lẻ này không chỉ cứu mạng người, nó khởi đầu một tương lai mới cho nhiều ngàn người Việt Nam, những người ra đi và trở thành tích sản lớn nhất cho Hoa Kỳ.
Quyết định này, đánh dấu một tương lai mới cho người Mỹ gốc Việt, sẽ là đề tài trong bài diễn văn chính của Đại tá Hải quân hồi hưu Jacobs trong lễ trao giải thường niên năm thứ 14 Giải Di Sản Gốc Á “Asian Heritage Awards,” chào mừng thành qủa người Việt vào Thứ Bảy 23-4-2016 ở viện Joan B. Kroc Institute for Peace and Justice tại địa chỉ 5998 Alcala Park, trong khuôn viên đại học University of San Diego.
Lễ trao giải thường niên này, đã đươc tôn vinh hai lần bởi câu lạc bộ báo chí San Diego Press Club, kỷ niệm cuộc di tản người tỵ nạn lớn nhất tới Hoa Kỳ -- 1.5 triệu người Việt, nhiều người trong đó tiếp tục để trở thành bác sĩ, doanh nhân, khoa học gia, lãnh đạo quân đội và công chức, và đạo diễn phim ở Hollywood. Cộng đồng ngừơi Việt lớn nhất ngòai Việt Nam là ở Quận Cam, về phía Bắc, trong khi 75,000 người Việt ở San Diego là nơi tập trung đông thứ nhì các cư dân gốc Á này, chỉ sau người gốc Philippines.
Giám sát viênquận San Diego County Supervisor Dave Roberts, chủ tịch danh dự của sự kiện lần thứ nhìnày, nói: “Tôi rất vui vì Paul Jacobs sẽ đọcbài diễn văn chính trong tiệc trao Giải Di Sản Gốc Á. Rất là đặc biệt để có ông Jacobs tới gặp các thành viên của cộng đồng người Mỹ gốc Việt. Cảm ơn rất nhiều, Hội Di Sản Gốc Á (Asian Heritage Society) đã mang chúng ta tới gặp nhau.”
Người được vinh danh năm nay sẽ có Tiến sĩ Nguyễn Hữu Xương, một thành viên sáng lập ban giảng huấn UCSD, người đã giúp cứu thóat nhiều ngàn thuyền nhân, rồi phát minh ra một cách để giúp cơ thể chống lại vi khuẩn chết người như bệnh polio và HIV; Nhã Ca, một nhà văn cùng với người chồng thi sĩ, bị giam vì bị chính quyền CSVN quy chụp là “biệt kích văn hóa” sau khi bà viết cuốn hồi ký được nhiềungườikhen ngợi “Giải Khăn Sô Cho Huế” (“Mourning Headband for Hue”); Christina Cao, người đặt chân tới Mỹ năm 17 tuổi đầy sợ hãi vì không nói được tiếng Anh rồi trở thành ngừơi lãnh đạo mạng phân phối dược phẩm cho hơn 50 bệnh viện; và Quyên Di Chúc Bùi, người chạy khỏi quá khứ rồi trở thành giảng viên về văn hóa, văn chương và tiếng Việt tại UCLA. Họ sẽ được vinh danh, theo thứ tự trong các lĩnh vực khoa học và kỹ thuật, mỹ thuật và văn học, kinh doanh và sáng tạo.
Họ sẽ được vinh danh cùng 4 người gốc Việt khác, Abraham To, về dịch vụ cộng đồng; Bác sĩ Danh Truong, ngành y khoa; Tiến sĩ Truong Nong, lĩnh vực tiếp cận tòan cầu và BS Doan Dao, ngành y tế công cộng. Cũng được vinh danh sẽ có Giám sát viên quận San Diego County Supervisor Bill Horn, một cựu chiến binh TQLC có nhiều huy chương và từng tham chiến ở VN, người bảo trợ hơn 300 người Việt vào Hoa Kỳ, và Tiến sĩ David Adler, Phó Khoa Trưởng Trường Dược Skaggs ở UCSD, người giúp thiết lập một trong các chương trình huấn luyện ngành dược đầu tiên cho sinh viên gốc Việt ở Mỹ. Adler sẽ được giải trong ngành giáo dục, và Horn được vinh danh là một Diversity Pioneer (Người Tiên Phong Đa Dạng Hóa).
Vào ngày 1 tháng 5-1975, trở lại ngoài khơi ven biển VN, Jacobs lúc đó gặp hàng chục tàu thuyền – mọi thứ, từ tàu Hải quân cho tới ghe đánh cá. Trong cương vị Thuyền trưởng khu trục hạm USS Kirk, nhiệm vụ của ông là dẫn đòan tàu này tới vùng biển an tòan. Tuy nhiên, khi tới Philippines, đòan tàukhựng lại.
Jacobs kể, “Chính phủ Philippine không cho chúng tôi vào, thế thôi, bởi vì các tàu thuyền này bây giờ là thuộc về chính phủ Bắc Việt và họ không muốn đụng chạm tân quốc gia VN.”
Giải pháp là hạ tất cả các lácờ VNCH và thượng cờ Hoa Kỳ lên như dấu hiệu chuyển quyền sang chính quyền Mỹ. Đó là giây phút cay đắng trong khi nhiều ngàn người Việt hướng mặt về quê hương cũ và hát quốc ca VNCH. Câu chuyện nỗ lực cứu người này được kể lại trong cuốn phim được đề cử cho Giải Oscar có tựa đề “Last Days of Vietnam” (Những Ngày Cuối Của VN) đạo diễn bởi Rory Kennedy, con gái của cố Thượng nghị sĩ Robert Kennedy.
Rosalynn Carmen, Chủ tịch hội Asian Heritage Society, nói, “Chúng tôi vinh danh không chỉ thành tựu, nhưng cả hành trình người dân Việt đã trải qua. Từ mất tất cả, kể cả đất nước, người dân Việt, nhiều người trong đó bây giờ là hàng xóm, đồng nghiệp hay bạn hữu, đã thành công nhiều lĩnh vực, và chúng tôi hy vọng tòan bộ San Diego sẽ cùng chúng tôi tôn vinh thành qảu này.”
Bên cạnh giải Asian Heritage Awards, hội Asian Heritage Society sẽ chủ trìmột hội nghị trước đó trong ngày để mang tất cả người gốc Việt và cựu chiến binh Mỹ tham dự cuộc chiến VN gần nhau, chia sẻ kinh nghiệm và để lại bài học cho các thế hệ hiện nay và tương lai. Hội nghị sẽ diễn ra từ 8 a.m.-1 p.m. Bữa tiệc đêm đó sẽ khởi sự với lễ tiếp tân lúc 5:30 p.m.
Hội thảo buổi sáng sẽ có tham luận đòan 25 người, trong đó có Jacobs, Tiến sĩ Huynh Vu của UCSD, người đã hòan tất nghiên cứu mở đường để kiểm sóat vi khuẩn Zika, nhà từ thiện Le Ly Hayslip, người có cuộc đời được kể trong phim “Heaven and Earth,” phần thứ 3 trong ba phim về VN của đạo diễn Oliver Stone, Chánh lục sự Quận Cam Hugh Nguyen, trong số đầu tiên được cứu trên tàu USS Midway ngày 30-4-1975; và Tiến sĩ Nguyễn Hữu Xương, người, bên cạnh việc được trao giải Asian Heritage Award, đã đồng sáng lập Boat People SOS Committee, nơi giúp nhiều ngàn tỵ nạn Việt định cư vào Mỹ.
Cần ghi danh cho cả 2 sự kiện vì chỗ ngồi có hạn. Cuộc hội thảo buổi sáng là vào cửa tự do và mở cửa cho công chúng. Để ghi danh, xin mời vào:www.asianheritageawards.com
Bảo trợ cho Giải Asian Heritage năm nay, có Hải quân Hoa Kỳ, Quận San Diego, Kelly Carmona & Co., VNTV, Freedom Mortgage, SDG&E, the Tom Hom Family/San Diego Foundation, Barona Resort and Casino, the Asian Pacific Health Foundation, và Union of Pan Asian Communities.