NỖ LỰC GIÚP NHỮNG THUYỀN NHÂN VIỆT NAM CUỐI CÙNG ĐƯỢC ĐI ĐỊNH CƯ
(RFA 01.05.2012) - 37 năm sau biến cố 30/04/1975, rất nhiều người Việt Nam đã tìm cách trốn khỏi chế độ cộng sản trên các chiếc thuyền gỗ nhỏ bé, tấp vào các trại tị nạn của các quốc gia Đông Nam Á. Nhiều người trong số các thuyền nhân này đã lần lượt được Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Canada, Hà Lan, Thụy Điển, Na Uy… nhận cho định cư.
Tuy nhiên, đến giữa thập niên 80, các trại tị nạn dành cho thuyến nhân Việt Nam bị đóng cửa, những đợt người vượt biên đến Hongkong, Malaysia, Indonesia, Thái Lan, Philippines trong thời gian này hoặc bị trả về hoặc trở thành người cư trú bất hợp pháp, không có hy vọng được quốc gia thứ ba nào nhận cho định cư nữa.
Đến năm 2002, nhờ sự vận động ráo riết và liên tục trước đó của cộng đồng người Việt ở Australia, Hoa Kỳ cùng với luật sư Trịnh Hội, chính phủ Hoa Mỹ đồng ý nhận 1.600 thuyền nhân Việt Nam bị kẹt lại 16 năm ở Philippines. Những người còn lại trong số này lên đường đi Canada và Na Uy.
Cho đến lúc này tại Philippines vẫn còn 3 gia đình kẹt lại, Thái Lan có 90 người Việt tị nạn lây lất ở đây hàng chục năm, Cam Bốt có chừng 40 người trong hoàn cảnh tương tự.
Đó là lý do nỗ lực vận động tìm nơi chốn định cư cho những người không may này vẫn tiếp diễn. Từ văn phòng làm việc ở Manila, thủ đô Philippines, luật sư Trịnh Hội giải thích: "Cho đến năm 2009 thì hầu hết mọi người đã đi hết, hiện giờ ở Philippies chỉ còn lại ba gia đình mà thôi. Đó là những người mà nếu mình không tranh đấu thì họ sẽ không được đi đâu hết."
Lý do ba gia đình này bị kẹt lại là vì một gia đình thì hoàn toàn không biết tin tức và thời hạn nộp đơn mà chính phủ Canada đưa ra hồi đó. Gia đình thứ hai không được coi là diện thuyền nhân vô tổ quốc vì đến Philippines thời gian sau này, năm 2000. Gia đình thứ ba bị Canada từ chối vì người đàn ông trong nhà bị bệnh tâm thần.
Theo lời luật sư Trịnh Hội cho biết tiếp, văn phòng của anh ở Manila đã nhận được thông báo từ chính phủ Canada, cho thời hạn mười tám tháng để hoàn tất và đệ nạp hồ sơ xin định cư của những người Việt sống bất hợp pháp ở Thái Lan, yêu cầu tìm người bảo trợ cho tất cả những người Việt trong diện này ở Thái Lan cũng như Cam Bốt: "Văn phòng từ nào giờ vẫn có mặt ở đây, năm 2007 thì bắt đầu chuyển hướng sang giúp những người bị kẹt bên Thái Lan và bên Cam Bốt. Đây là những nhóm người cũng tựa như những người ở Philippines nhưng không ai tranh đấu cho họ."
Được hỏi động lực nào khiến anh, lẽ ra phải hành nghề luật sư để kiếm tiền như bao người khác, lại dấn thân vào việc giúp đỡ những người tị nạn muộn màng như vậy, Trịnh Hội thổ lộ: "Em làm việc này cũng mười mấy năm rồi. Nói theo nhà Phật đó là cái nghiệp, còn nói theo kiểu tích cực một chút thì đó là cái duyên. Em may mắn quen biết những người tị nạn đầu tiên bên Hồng Kông, sau đó sang Phi. Họ trở thành những người thân của em, một phần của gia đình em. Thành thử làm việc này em không cho nó là việc làm mà là một phần cuộc sống của em."
Lý do thứ hai khiến luật sư Trịnh Hội tiếp tục con đường vận động và tìm nơi chốn định cư cho những người bỏ nước ra đi những không gặp may mắn: "Em còn nhớ cách đây 5 năm, khi tranh đấu thành công cho nhóm người cuối cùng bên Phi, thì em nhận được email của Cha Peter Namvong là cha đỡ đầu cho nhiều người tị nạn ở Thái Lan, viết cho em và nói rằng tại sao không bắt đầu vận động cho những người bên Thái Lan."
Khi đó, linh mục Peter Namvong đã nhắc nhở luật sư Trịnh Hội rằng hoàn cảnh của người Việt tị nạn ở Thái Lan không khác mấy với người Việt kẹt ở Phi, chỉ khác là họ bị đối xử có phần nghiệt ngã hơn.