BÌNH MINH TRÊN
SÔNG HỘI AN
BẠCH LAN, ĐK6
Năm giờ sáng trời còn tối, lặng lẽ đi nhanh qua phố cổ không bóng người, đứng đợi ở bến thuyền cạnh chợ Hội An. Không gian im vắng chỉ nghe được tiếng xình xịch con tàu từ ngoài sông đang cập bến đón nhóm người đi Photo tour sun rise Hội An trong đó có ông xã mình, cháu trai Nam Phương, anh Kiệt hướng dẫn viên, vừa là photogapher có Gallery ở Phố cổ Hội An...
Về Hội An đã nhiều lần ngỏ ý xin tham gia tour này nhưng chưa có duyên vì thời tiết xấu, khi thì không có nắng, khi thì mưa, lụt. . không thể thực hiện trọn vẹn nếu ngày nào đó không phải là một ngày nắng đẹp.
..
Sáng nay 5 giờ kém 15 tiếng điện thoại cháu Nam Phương gọi: "Bác ơi, sáng nay đi được rồi vì anh Kiệt cho hay hôm nay trời sẽ nắng."
Mình choàng dậy ngay hối thúc ông xã thay quần áo, ra đến bến sông mới nhớ ra quên mang kính mát, mủ che nắng, thế nên khi chụp hình bị nắng chói vào mắt không thề bấm máy theo bố cục như ý được, đó là một thiếu sót mình thiệttiếc, cái tội mà người xưa đã thường căn dặn: "dục tốc bất đạt"...
..
Anh Kiệt hướng dẫn viên cho biết tour chụp hình mặt trời lên ở sông Hội An chỉ có 2 mùa:mùahè và mùa xuân, tháng 2 tháng 3 sau Tết là đẹp nhất. Mùa hè có được ánh mặt trời rực rỡnhư hôm nay, cảnh vật hai bên sông như nhà cửa, cây cối đều chụp rất rõ,nhưng về mùa sau tết đi trên sông chỉ có sương mờ bao phủ không thấy đâu bến bờ. Nghe anh nói mà tưởng tượng hình ảnh được ngồi bồng bềnh trên thuyền nhìn quanh chỉ thấy nước và sương mù bao phủ, vậy mình sẽnhư lạc vào lối thiên thai chứ còn gì nữa. Tuyệt vời quá phải không các bạn?
Thuyền hướng ra cửaĐại, gió sông mát mẻ dễchịu như muốn vuốt ve người ở xa về, qua khỏi cầu Cẩm Nam, mọi người đều thíchthú yên lặng thở bầu không khí trong lành trên sông vắng, lòng mình chợt thấy êm đềm làm sao! Xa xa nhìn về hướng cửa Đại một vết nắng nhạt màu cam ửng hiện sau một khối đen kiến trúc có vẻ huyền bí dọc theo sông bên tay phải do nhà cửa, cây cối ven sông kết liền nhau, báo hiệu mặt trời đang lên...
..
Đi thêm một đoạn ngắn hướng biển,cây cầu vượt nối liền quốc lộ 1 và cửa Đại đang xây dỡdang, nhìn như một chiếc cầu đã gãy quen thuộc ở Huế mình năm nào?
..
Cây cầu nàysẽmang tên Cầu Cửa Đạibắt đầu xây đã 5 năm, kinh phí lên đến 3,400 tỷ đồng tiền VN, trong tương laì sẽlà đường nối liền cửa Đại với vùng đông Duy Xuyên, Thăng Bình, dân ở đây sẽkhông còn dùng đò làm phương tiện đi lại nữa, tội nghiệp nhất là mùa lụt lội. Cầu này sẽrút ngắn con đường đến Hội An từ quốc lộ 1 qua cầu vào thăm cửa Đại xinh đẹp, từ đây vào thăm phố Cổ chỉ thêm 4 cây số thôi.
....
Mặt trời đã từ từ sáng lên báo hiệu một ngày nắng đẹp, hướng về phía chân trời, mình có cảm giác như một tấm khăn choàng khổng lồ ai đó mới thêu dùng nhiều chỉ màu cam, màu hồng rực rỡtung bay lồng lộng trên bầutrời xanh biếc, sắc màu tạo hóa ban cho thật tuyệt tác in hình bóng trên khoảng sông rộng..
..
Thật là:
Đêm dài khép lại đón bình minh
Vạn vật ngủ say đã hiện hình
Vần dương tỏa chiếu lòng chợt tỉnh
Giọt sương vũ trụ ánh lung linh. ..
(Trích thơ Tỳ Kheo Thích Liễu Nguyên trong bài "Đêm Dài Hoá Kiếp".)
Thuyền rẻ phải, hướng về sông Trường Giang. Được biết sông Thu Bồn còn gọi là sông Hoài và sông Trường Giang gặp nhau ở cửa Đại, nơi đây là nơi sinh hoạt của các ngư phủ. Giờ này trên sông vắng người, chỉ có những lưới cá đang phơi đầy khắp nơi, lưới nhiều màu khác nhau, màu vàng, màu đen là nhiều nhất, lại có lưới đan đủ màu trông ngồ ngộ làm sao. Rớ này kề bên rớ kia, như muốn hốt trọn vẹn lũcá không may vô tình bơi lạc vào khúc sông này?..
..
Được biết rớ cá là một sắc thái đặc biệt của Hội An, hèn gì mình vẫn thường thắc mắc trước chùa Cầu có một cái rớ cá. Rớ màu vàng đặt ờ đó dự phần làm đẹp cho khúc sông này, vừa để du khách chụp hình vừa muốn giới thiệu du khách ngắm rớ cá đặc thù của xứ Quảng, bên cạnh rớ có tấm bảng nhỏ ghi giờ cất rớ, nhưng bờ bên kia Cẩm Nam đối diện lại có một bảng nhỏ đề "cấm câu cá.'
Đi sâu thêm nữa, may quá gặp anh chài đang thu vén sắp sửa ra về, anh Kiệt nhờ anh diễn lại cách cất rớ, lấy cá...Thế là thuyền bơi nhè nhẹ quanh rớ để chụp hình. Biết mình chỉ là tay mơ, anh Kiệt nhắc nhởchụp hình ngược ánh sáng sẽ có những hình đẹp, chụp không kịp thì yêu cầu cô lái thuyền đi thêm một vòng nữa. Cám ơn anh và xin được tri ân lời hướng dẫn của anh...
Hình như anh chài đã quen lối trình diễn cho du khách nên nhanh nhẹn, vui vẻ làm theo lời anh Kiệt. Hình ảnh đầu đội nón làm bằng nhôm (nhờ vậy có đủ sức đội rớ nặng nề trên đầu) anh ta đứng trên thuyền nhỏ dùng tay lần dưới rớ đi tới đi lui được diễn lại vài lần cho các phó nhòm tài tử may ra ghi được vài hình ảnh sinh động. Anh chài dùng gậy đập đập vào lưới, nước đọng nơi lưới như những hạt sương mai lấp lánh dưới ánh mặt trời. "Sương mai" theo nhịp đập bắn tung ra khỏi lưới. Đó là hình ảnh đẹp, tiếc là máy mình không ghi rõnét như mắt thấy. Thôi thì cứ bấm tha hồ, tự an ủi bấm vài chục lần liên tiếp it ra hy vọng có được một vài tấm hình đẹp vừa ý là hạnh phúc rồi.....
...
Trờ về hướng giòng sông Thu Bồn, không gian yên lặng, thỉnh thoàng từng đàn cò trắng vỗcánh bay cao, bỗng có mộtnàng cò rời bầy bay đến gần thuyền rung đôi cánh trắng, quạt thật nhanh vừa đủbắn tung những giọt nước nho nhỏrơi quanh đôi cánh của nàng, vừa đùa gìỡn đôi chân bé nhỏchờn vờn sát mặt nước, như muốn biểu diễn "điệu múa cò" nhắn gởi hình ảnh an nhiên tự tại của kiếp cò cho người. Như Lưu Nguyễn lạc Thiên Thai quên đường về, các phó nhòm hầu như lạc vào mê hồn trận, sững sờ trố mắt nhìn "o cò múa" quên mất việc sử dụng máy chụp hình...
..
Đến ngả ba vào sông Thu Bồn, mặt trời đã lên cao, một hình ảnh giăng lưới bắt cá nhảy hơi là lạ.. (Những loại cá nhảy như cá đối, cá trách, cá gáy, cá chảnh...).
Những cây sào được cắm sâu dưới nước cùng lưới vòng quanh ba phía, chận giòng nước chảy rẻ qua sông Trường Giang. Trên sông anh chài đang đi quanh gìăng thêm lưới được xếp đôi chừa 1 khoảng hở trên không để hứng cá nhảy vào lưới. Đứng trên thuyền nhỏ di chuyển quanh lưới anh dùng một khúc cây đập mạnh xuống nước như muốn lùa cá vào lưới, cá kẹt lưới dưới nước tức mình nhảy vọt lên lọt vào giữa khoảng không của lớp lưới xếp đôi bên trên...
..
Thuyền xuôi ra cửa Đại leo lên chiếc cầu nhỏ vào thăm bến cá Duy Hải, đi bộ theo bờ. Mùi hôi tanh của cá, tiếng xe chạy, tiếng động do những xẻng xúc đá lạnh phủ lên những lớp cá chuẩn bị chở đi xa hòa lẫn tiếng nói lao xao của người mua, kẻ bán... chợ cá giờ này còn nhộn nhịp...
..
Vào thăm khu phơi cá cơm, cá được rửa sạch trong một cái trẹt vuông vức, sau đó thả xuống nồi nước sôi luột cá chín, đem phơi vài nắng là bán ngay, bán chạy lắm vì vị cá ở đây nổi tiếng rất ngon. Mình nghĩ giá như có ai biết cách dùng cá cơm làm món anchovy kiểu như các nước trên thế giới đóng hộp bảo đảm sẻ kiếm được tiền nhiều hơn gíá bán cá cơm phơi khô như ở đây. Ở Mỹ vào tiệm pizza muốn ăn món anchovy xếp như lông mày phải trả tiền cao hơn món pizza bình thường. Riêng mình nhớ món cá cơm phơi khô được kho mặn cùng ớt bột, cay xè ăn với cơm nóng hay cháo gạo đỏ trong những ngày lụt lội là món ăn tuyệt cú mèo.
Đứng nhìn ra Cửa Đại mình chợt nhớ đến bài học địa lý thủa còn đi học ở trường Đồng Khánh nói về Hội An; "Hội An có cửa Đại một thời phồn thịnh, là hải cảng đầu tiên của Việt Nam có tàu buôn từ nước ngoài như Trung Hoa, Nhật Bản, Bồ Đào Nha, Ấn Độ.v..v.. ghé đây trao đổi hàng hoá (thế kỷ 17, 18). Đến thời Pháp thuộc, cửa Đại bị cát làm cạn đi, người Pháp chú tâm khai phá xây dựng cảng Đà Nẳng nên cửa Đại chìm vào quên lãng...".
Bạn ơi, mình không biết làm thơ như bà Huyện Thanh Quan đứng trước thành Thăng Long xưa mà than rằng:
"Lối xưa xe ngựa hồn thu thảo,
Nền cũ lâu đài bóng tịch dương."
Giờ đây cửa Đại tiêu điều, biển trời vẫn xanh mát một màu, mơ màng nghĩ đến những con thuyền buôn to lớn một thời tấp nập ghé qua đây gìờ ở đâu? và "những người muôn năm cũ, hồn ở đâu bây giờ?", bỗng 2 chữ "vô thường" chợt hiện lên như một anủi làm thức tỉnh mình, ừ nhỉ, đã hơn ba thế kỷ trôi qua rồi mà!
Nhìn ra ngoài kia những con tàu đánh cá nho nhỏ đang thả neo nép mình bên nhau, dọc theo bến cá vài chiếc cầu tre đơn sơ, phương tiện dành cho thuyền cập bến di chuyển người và cá lên bờ hay xuống ghe. Bến tàu Duy Hải sau bao năm vẫn còn đó phuơng tiện duy nhất cho người dân đưa cá về bán ở chợ Hội An.
..
Đi từ Phố cổHội An đến bến cá Duy Hải mình có cảm tường như đi qua ba mảnh đời của người dân sống ờ đây. Phố cổ nơi sinh hoạt buôn bán với du khách, nhiều khách sạn, quán ăn san sát dọc theo hai bên bờ sông là dân khá giả, đi thêm một quãng về hướng sông Trường Giang chỉ thấy vườn xanh bao quanh những căn nhà nhỏ, mình cho đó là dân trung lưu, đến bến cá Duy Hải toàn dân lao động chân tay, nghe nói họ chỉ làm ăn được mùa nắng dành dụm tiêu cho mùa mưa hay mùa mưa đến thành phần này chỉ là thợ đụng. Ly Cà phê ở ngay phố cổtrước sân khách sạn có nhiều loại khác nhau, giá một ly cà phê từ 18 ngàn đổng có khi hơn 70 ngàn đông tiền VN, giá một ly cà phê ven sông Thu Bồn hướng về Cửa Đại giá còn từ 12 ngàn đồng trờ lên, còn ờ đây bến cá Duy Hải 6, 7 ngàn một ly cà phê mà thôi. Thành phần uống cà phê ở phố cổ là đàn bà tụm năm, tụm bảy có khi nhiều hơn đàn ông. Những quán cà phê ven sông rất thơ mộng, đa phần thanh niên, thiếu nữ trẻ tuồi. Còn ở đây, bến cá Duy Hài chỉ có những khách trung niên già trước tuồi, áo quần lam lũ. Nhạc ờ các quán cà phê phố cổ thường là nhạc êm dịu, nhạc Trịnh Công Sơn, nhạc ờ các quán ven sông Thu Bồn thường nhạc giựt gân, loa mở rất lớn muốn điếc cả lỗ tai, còn ở đây không có nhạc, vài người khách tụm lại chơi bài, những người còn lại ngồi rời rạc lặng le õthưởng thức ly cà phê sáng, ánh mắt đăm chiêu nhìn xa xăm như đang lạc vào cõi nào...
..
Mình ngồi đây, lặng nhìn những ánh mắt xa vắng đó, rồi nhìn ra bến cá người đã thưa dần, trả lại bên bờ những rác rưới nằm vô tư không ai buồn ngó đến, chợt nhớ bản nhạc "Chuyện Quê Ta" của Cố Nhạc sĩ Du Ca Nguyễn Đức Quang có điệp khúc như vang vọng đâu đây:
"Ôi quê hương ơi,
Đẹp tươi đứng trong trời đất.
Ta yêu quê ta thì đâu có bao giờ mất?
Yêu giống nòi mình lầm than mãi rồi,
Yêu... khiến lòng chẳng biết sao nguôi..."
..
Nào các bạn hãy cùng mình, chúng ta cùng nhau hát điệp khúc này không?
...
Bạch Lan (ĐK 67)
(Hội An, mùa hè 2014).(*)..
Converted with the trial version of Word CleanerTo remove this message click here to buy the full version now.