HOA KỲ SẼ TIẾP TỤC
THÚC ÉP VIỆT NAM
VỀ NHÂN QUYỀN
(Nguyễn Trung, VOA 12.1.2011)
Việt Nam và Hoa Kỳ đã tiến hành một cuộc đối thoại thường niên về nhân quyền nhằm trao đổi và thu hẹp các bất đồng hồi cuối năm 2010. Trong cuộc phỏng vấn dành riêng cho Nguyễn Trung mới đây, ông Michael Posner, Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ phụ trách Dân chủ, Nhân quyền và Lao động, người đại diện phía Mỹ tham gia cuộc đối thoại, cho biết, nhân quyền sẽ luôn là một thành tố chính trong mối quan hệ Việt – Mỹ.
Ông Posner còn cho hay, cả ở phía chính phủ Hoa Kỳ và Việt Nam đều cho rằng vấn đề nhân quyền là một thành phần của mối quan hệ. Và Washington sẽ tiếp tục thúc ép Hà Nội trên hồ sơ này.
Trợ lý Ngoại trưởng Michael Posner nói: “Đối với chúng tôi, thành tố quan trọng là các vấn đề nhân quyền cần phải được chính phủ Việt Nam nghiêm túc giải quyết, và cần phải được cải thiện. Đây là một phần của mối quan hệ chiến lược, và sẽ luôn là vậy. Chúng tôi sẽ tiếp tục thúc ép về vấn đề này”.
VOA: Sau cuộc đối thoại về nhân quyền với các giới chức Việt Nam ở Hà Nội ngày 13/12/2010, ông cho biết, phía Hoa Kỳ đã nhắc nhở đối tác rằng, nhân quyền là một thành phần cơ bản của mối bang giao giữa hai quốc gia, và rằng điều cần thiết để bước tiếp trên các mặt khác là vấn đề nhân quyền cần phải được giải quyết và đạt tiến bộ. Phía Việt Nam hồi đáp như thế nào, thưa ông?
Ông Michael Posner: Tôi nghĩ chúng tôi đã có các cuộc thảo luận tốt đẹp, thẳng thắn và mang tính xây dựng. Chúng tôi rõ ràng vẫn có những khác biệt, nhưng tôi cho rằng có sự thừa nhận cả ở phía chính phủ Hoa Kỳ và Việt Nam rằng vấn đề nhân quyền là một thành phần của mối quan hệ.
Chúng tôi có mối quan tâm về kinh tế, an ninh và chính trị, và nhân quyền cũng là một thành tố trong tổng thể mối bang giao đó. Chính bởi vậy, chúng tôi tiến hành các cuộc đối thoại thường niên về nhân quyền. Những cuộc trao đổi này rất quan trọng vì đó là dịp chúng tôi nêu lên các quan ngại.
Như tôi đã nói, đúng là còn tồn tại những bất đồng, nhưng có những điều chúng tôi vẫn có thể cùng nhau giải quyết.
VOA: Như vậy, chính quyền Hà Nội đồng ý với quan điểm của phía Mỹ rằng, nhân quyền là yếu tố cơ bản nhằm thúc đẩy quan hệ song phương?
Ông Michael Poster: Tôi cho rằng họ đồng tình thông qua hành động. Chúng tôi tiến hành thảo luận hàng năm và các cuộc đối thoại mang rất nhiều thực chất.
Có những lĩnh vực chúng tôi đồng ý cùng nhau hợp tác làm việc, ví dụ như, chính phủ Việt Nam nghiêm túc cân nhắc thông qua hiệp ước bãi bỏ các hình thức tra tấn và đối xử thô bạo. Chúng tôi cũng đã ký biên bản ghi nhớ, hợp tác với chính quyền Việt Nam một khi họ thông qua nhằm thực thi tốt nhất hiệp ước đó.
Đó là những dấu hiệu chứng tỏ chúng tôi hợp tác với nhau, nhưng đồng thời chúng tôi vẫn còn bất đồng về một số vấn đề.
VOA: Khi ông tới Việt Nam, ông có cơ hội gặp các nhà hoạt động được coi là bất đồng chính kiến với chính phủ, để lắng nghe câu chuyện của họ không, thưa ông?
Ông Michael Posner: Có. Chúng tôi đã trao đổi với thân nhân của một số người bị cầm tù vì các hoạt động của họ. Chúng tôi cũng tới thăm và nói chuyện với một nhà hoạt động. Chúng tôi cố gắng tiến hành các cuộc thảo luận chính thức với chính quyền Việt Nam cũng như lắng nghe người dân.
VOA: Trong một cuộc phỏng vấn với VOA gần đây, vợ của một nhà bất đồng chính kiến từng bị kết tội tuyên truyền chống phá nhà nước có đưa ra nhận định rằng, nhân quyền là các quyền của con người mà tất cả mọi người đều được hưởng, như quyền được nói, quyền được bày tỏ quan điểm, quyền được viết. Ông là luật sư nghiên cứu về vấn đề nhân quyền hơn 30 năm qua, ông định nghĩa nhân quyền như thế nào?
Ông Michael Posner: Nhân quyền được xác định bởi một hiệp ước và thỏa thuận mang tính quốc tế, đó là Tuyên ngôn Quốc tế về Nhân quyền.
Tuyên bố này chỉ rõ các quyền dân sự cũng như chính trị, ví dụ như quyền không bị tra tấn, bị giam giữ mà không được đem ra xét xử, hay quyền được bày tỏ quan điểm tự do cũng như quyền tiếp cận pháp lý và được xét xử công bằng. Tất cả những quyền như tự do báo chí, quyền kiến nghị chính phủ tham gia tiến trình chính trị, đều được ghi và công nhận trong hiệp ước và được phần lớn các quốc gia trên thế giới công nhận.
VOA: Trong một cuộc điều trần tại Thượng viện Hoa Kỳ về Tự do Internet toàn cầu cũng như về pháp quyền hôm 2/3/2010, ông đã nói, xin trích, chúng tôi tích cực liên hệ và trao đổi với các chính phủ khi các blogger hay các nhà hoạt động trên mạng bị tấn công, hay khi nội dung cũng như dịch vụ bị chặn. Lấy ví dụ, khi một trang web xã hội được nhiều người sử dụng bị chặn ở Việt Nam hồi cuối năm ngoái, chúng tôi đã nêu quan ngại với các giới chức Việt Nam cả ở Washington và Hà Nội. Thưa ông, Việt Nam hồi đáp ra sao trước các quan ngại của phía Mỹ?
Ông Michael Posner: Chúng tôi vẫn tiếp tục nêu quan ngại về chuyện hạn chế tự do Internet với chính phủ Việt Nam. Ngoại trưởng Clinton đã nêu vấn đề này khi tới Việt Nam mùa thu năm ngoái. Chúng tôi cũng đã thảo luận nhiều về chủ đề này trong cuộc đối thoại song phương hồi tháng 12. Tôi nghĩ rằng đây cũng là một lĩnh vực chúng tôi còn bất đồng với Hà Nội.
Theo quan điểm của chúng tôi, tồn tại tình trạng giới hạn vô lý về tiếp cận mạng toàn cầu và tự do Internet ở Việt Nam. Nhưng xét về một khía cạnh nào đó, chính phủ Việt Nam đã không đồng ý, và cho rằng họ làm điều đó để bảo vệ an ninh quốc gia cũng như bảo vệ luật pháp nội bộ. Đây là một vấn đề chúng tôi sẽ tiếp tục hối thúc nhằm dẫn tới thay đổi.
VOA: Thưa ông, cho tới những ngày đầu năm 2011, cộng đồng người sử dụng Facebook ở Việt Nam vẫn còn phàn nàn về việc khó khăn khi truy cập trang web này. Hoa Kỳ sẽ làm gì tiếp để bày tỏ quan ngại của mình?
Ông Michael Posner: Chúng tôi dĩ nhiên tiếp tục theo dõi tình trạng chặn Facebook, mà chúng tôi biết vẫn diễn ra trong năm vừa qua. Chúng tôi tiếp tục bày tỏ và giữ nguyên quan điểm rằng Internet cần phải được duy trì cởi mở và tự do để người dân có thể tự do bày tỏ quan điểm trong cộng đồng, cũng như trên toàn quốc hay mở rộng ra trên toàn thế giới.
Số người sử dụng Internet ở Việt Nam rất lớn, và đó là điều tốt. Nhưng chúng tôi cũng đồng thời cho rằng chính phủ cần phải nới lỏng giới hạn Internet để người dân có thể tự do bày tỏ quan điểm.
VOA: Trong một cuộc điều trần tại Hạ viện Hoa Kỳ hồi tháng Ba năm 2010, ông có nói rằng tại các quốc gia như Trung Quốc và Việt Nam, nơi các xã hội dân sự yếu kém cộng với tình trạng thiếu các phong trào lao động độc lập đã khiến sự tham gia của các công ty nước ngoài là một bước đi rất hứa hẹn nhằm dẫn tới thay đổi. Lý do vì sao, thưa ông?
Ông Michael Posner: Nhìn chung, không chỉ riêng Việt Nam, mà còn ở các xã hội châu Á, Mỹ Latin và các xã hội khác, có cơ hội hợp tác và làm việc với các công ty hoạt động trên toàn cầu nhằm thúc ép họ thực hiện các biện pháp cải thiện điều kiện làm việc cho các công nhân làm việc cho họ.
Đối với các sản phẩm được sản xuất tại Việt Nam cho các công ty toàn cầu hay công ty Mỹ, tôi nghĩ chúng tôi có cơ hội khuyến khích các công ty nổi tiếng toàn cầu đó gia tăng việc tôn trọng quyền của người lao động ở Việt Nam.
VOA: Thưa ông, Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ cũng như các tổ chức người Việt ở hải ngoại nhiều năm qua đã kêu gọi Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đưa Việt Nam vào danh sách các quốc gia cần đặc biệt quan tâm về tôn giáo, tức CPC. Ông nghĩ sao về lời kêu gọi này?
Ông Michael Posner: Chúng tôi làm việc chặt chẽ với ủy ban này. Chúng tôi dĩ nhiên quan tâm tới những quan ngại của họ. Một phần trong cuộc đối thoại hồi tháng 12, chúng tôi đã thảo luận nhiều về một loạt các vấn đề về tự do tôn giáo. Hiện chúng tôi đang trong quá trình hoàn tất quyết định về việc nước nào sẽ bị đưa vào danh sách CPC.
VOA: Cũng liên quan tới vấn đề tự do tôn giáo, ngày 18/11/2010, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam tuyên bố rằng báo cáo Tự do Tôn giáo quốc tế 2010 của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ vẫn tiếp tục đưa ra những đánh giá không khách quan, dựa trên những thông tin sai lệch về Việt Nam. Suy nghĩ của ông như thế nào, thưa ông?
Ông Michael Posner: Chúng tôi giữ vững quan điểm đưa ra trong báo cáo. Đây là kết quả làm việc không mệt mỏi của các nhân viên ngoại giao làm việc tại Washington cũng như tại đại sứ quán ở Việt Nam. Nếu chính phủ Việt Nam thấy có vấn đề gì cụ thể hoặc thấy điều gì không chính xác, chúng tôi sẽ xem lại. Nhưng chúng tôi giữ vững quan điểm đã nêu.
VOA: Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ, ông Lê Công Phụng, đã bày tỏ mong muốn của Việt Nam về việc thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với Hoa Kỳ. Vậy những khác biệt thực sự mà ông đề cập ảnh hưởng ra sao tới việc mở rộng mối bang giao giữa hai quốc gia?
Ông Michael Posner: Tôi nghĩ rằng mối quan hệ chiến lược là điều quan trọng và cũng là điều chúng tôi cũng muốn hướng tới. Nhưng đối với chúng tôi, thành tố quan trọng là các vấn đề nhân quyền cần phải được chính phủ Việt Nam nghiêm túc giải quyết, và cần phải được cải thiện. Đây là một phần của mối quan hệ chiến lược, và sẽ luôn là vậy. Chúng tôi sẽ tiếp tục thúc ép về vấn đề này.
VOA: Cám ơn Trợ lý Ngoại trưởng Michael Posner.